Μετά την απόφαση των Βρυξελλών : Σε κατάσταση «μηχανικής υποστήριξης» η Ελληνική οικονομία

Μ

Η τελευταία απόφαση της Ε.Ε εν πολλοίς  ήταν προεξοφλημένη, σε ότι αφορά την ουσία της.
Στο άρθρο μας «Η χρηματοπιστωτική κρίση της Ευρώπης, η αναγκαία αναδιάρθρωση των χρεών και η οικονομική καταδίκη του Νότου»,  που δημοσιεύσαμε αρχές Ιουνίου, εξηγούσαμε γιατί, σε αυτή τη φάση, η Ε.Ε. θα οδηγούνταν σε μια τέτοιου είδους πρόσκαιρη λύση (παράταση του καθεστώτος δανεισμού της Ελλάδας + κάποια μέτρα διευκόλυνσης των όρων αποπληρωμής του χρέους).
Κάτι τέτοιο υπαγορεύθηκε τόσο από την  ανετοιμότητα της Ε.Ε. να αντιμετωπίσει το κεντρικό πρόβλημα της χρηματοπιστωτικής κρίσης που διέρχεται η ίδια, και του κόστους που συνεπάγεται κάτι τέτοιο, όσο και από τους διεθνείς χρηματο-πιστωτικούς  περιορισμούς, που υφίστανται αυτή την περίοδο, και με βάση τους οποίους και να ήθελε, πολύ δύσκολα θα μπορούσε να προχωρήσει σε μια κάλυψη των τραπεζικών της ζημιών.

Η τελευταία απόφαση για την Ελλάδα αφήνει ανέπαφο το πρόβλημα της χρηματοπιστωτικής κρίσης της Ευρώπης, δεν συμβάλει ούτε ελάχιστα στην ουσιαστική αντιμετώπισή του. Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες συνεχίζουν να είναι φορτωμένες με τοξικά ομόλογα. Η «φούσκα» των Ευρωπαϊκών τραπεζών, η «φούσκα των ομολόγων», είναι παρούσα, παρ’ όλο που γι αυτήν κανείς δεν μιλά, και δεν αφορά μόνο τα Ελληνικά ομόλογα. Αλλά τα ομόλογα όλου του Ευρωπαϊκού Νότου και πιθανότατα (στην εξέλιξή της) κι άλλων χωρών.

Η κρίση χρέους της Ελλάδας είναι απόρροια της Ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Παρά τις όποιες ιδιαιτερότητές της η κρίση της Ελλάδας είναι Ευρωπαϊκή. Και η επίλυσή της περνά μέσα από το ξεπέρασμα της Ευρωπαϊκής  κρίσης. Όσο κάτι τέτοιο δεν γίνεται  τόσο παραμένει ανοιχτή η προοπτική της Ελληνικής χρεοκοπίας και της συνεχούς  επιδείνωσης των οικονομικών πραγμάτων σε όλη την Ευρώπη.

Με την τελευταία της απόφασή  η Ε.Ε., εμμένει κατά βάσιν στην πάγια  άποψή της, (που υποστηρίζει  εδώ και δύο χρόνια), ότι η κρίση είναι κρίση χρέους χωρών της περιφέρειας κι όχι γενική Ευρωπαϊκή Τραπεζική κρίση.
Η τοποθέτηση  αυτή έχει μεγάλη σημασία. Είναι αυτή που καθορίζει τις Ευρωπαϊκές αποφάσεις κι αποτελεί την βάση της όλης Ευρωπαϊκής συλλογιστικής. Είναι σχεδόν αδύνατο να κατανοήσουμε το πνεύμα των αποφάσεων των συνόδων κορυφής αν δεν έχουμε κατά νού αυτή την «πολιτική τοποθέτηση» της Ευρώπης πάνω στην «οικονομική της κρίση».
Η πολιτική αυτή τοποθέτηση, αντικειμενικά, ισοδυναμεί με μια προσπάθεια συγκάλυψης της πραγματικότητας καθώς επιχειρεί να την αντιστρέψει. Να παρουσιάσει την τραπεζική κρίση  ως κρίση χρέους. Η διαφορά είναι μεγάλη και καθοριστική. Ποτέ  στην ζωή και στην οικονομία, στο επίπεδο των συναλλαγών, η πλευρά του χρέους δεν ήταν πιο σημαντική από την πλευρά της πίστης. Με αυτή την έννοια δεν θα υπήρχε και  κρίση στην Αμερική, δεν θα κινδύνευαν οι τράπεζες με χρεωκοπία. Θα  είχαμε   απλά κρίση χρέους των ιδιωτών δανειστών.
Η κρίση χρέους είναι δευτερογενές φαινόμενο πάντα στη θεωρία και πρακτική των χρηματαγορών. Κι αυτό οι αγορές το ξέρουν. Κι οι αλχημίες της Ε.Ε. δεν πρόκειται ποτέ να τις πείσουν για το αντίθετο. Στην Ευρώπη σήμερα έχουμε κρίση πίστης, κρίση τραπεζική (και δευτερευόντως χρέους). Κι αυτή προέχει να αντιμετωπισθεί. Ωστόσο δεν υπάρχουν οι όροι για κάτι τέτοιο.

Σε ότι αφορά τώρα την αντιμετώπιση της Ελλάδας: Για πρώτη φορά σε απόφαση της Ε.Ε. διαχωρίζεται η περίπτωση της Ελλάδας σαν η μόνη «ξεχωριστή και ιδιαίτερη περίπτωση» και δηλώνεται κατηγορηματικά, και σε όλους τους τόνους, ότι αυτό που θα ισχύσει για την Ελλάδα δεν πρόκειται να ισχύσει για καμιά άλλη Ευρωπαϊκή χώρα. Ταυτόχρονα δίνεται η διαβεβαίωση ότι οι άλλες 16 χώρες της Ευρωζώνης «θα τιμήσουν την υπογραφή τους» και θα αποπληρώσουν τα χρέη τους, αφήνοντας έτσι να εννοηθεί, εμμέσως πλήν σαφώς, ότι η εξαίρεση αφορά την αδυναμία της Ελλάδας να αποπληρώσει τα χρέη της. Το νέο αυτό στοιχείο υποδηλώνει ότι το μέλλον της Ελλάδας είναι κατά κάποιο τρόπο προδικασμένο, ότι η βελτίωση των όρων αποπληρωμής του χρέους δεν οδηγεί στην αποφυγή της χρεοκοπίας, κι ότι η νέα φάση κάλλιστα μπορεί να παρομοιαστεί με μια κατάσταση «μηχανικής υποστήριξης» έως ότου……..επέλθουν τα αναμενόμενα.

Οι αποφάσεις των Βρυξελλών έχουν πολύ περιορισμένο χαρακτήρα. Βελτιώνουν τους όρους αποπληρωμής του Ελληνικού χρέους χωρίς αυτό να σημαίνει ότι διαμορφώνουν καμιά γενικότερη θετική προοπτική για την Ευρωπαϊκή (κύρια) αλλά και την Ελληνική οικονομία.
Παρατείνουν μια κατάσταση, μεταθέτουν το πρόβλημα. Έως ότου ανακυκλωθεί και αναπαραχθεί σε ένα παραπάνω επίπεδο. Καθώς δεν μπορεί επί μακρόν μία γενική Ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική κρίση να συνεχίσει να αντιμετωπίζεται σαν  κρίση χρέους.

Μ.Χ.

Σχετικά με τον Συγγραφέα

Σχόλια

  • Εχει αποδειξει ομως η ίδια η ζωή ότι δεν εχουμε να κάνουμε με μία απλα χρηματοπιστωτική κρίση της Ευρωπης αλλά με μία (ακόμη) κριση του καπιταλισμου που η αιτία του βρίσκεται στο επενδυτικό αδιέξοδο του σε συνδυασμό με την πτωτική τάση του ποσοστου κερδους του στην πραγματική οικονομια.Εξηγείται με τον πιο απτο τροπο απο τις απαιτησεις και τους εκβιασμους του διεθνους (ετσι κι αλλιως)κεφαλαίου για επαναδιαπραγματεύση σε παγκοσμιο επίπεδο της παραγωγής υπεραξίας.Σε αυτην την επαναδιαπραγματευση ο κόσμος της εργασίας πρεπει να αντιταξει και να επιβάλει με καθε μέσο την δική του πολιτικη κοινωνικη και οικονομικη πρόταση αλλιως θα συρθει για μια ακόμη φορα στην διαδικασία παραγωγης της νεας κρισης του καπιταλισμου που κυοφορειται ηδη μεσα του.

  • Φίλε Γιώργο

    Η παρέμβασή σου παραπέμπει σε μια πρωτογενούς χαρακτήρα συζήτηση για την κρίση. Καθόλου περιττή, ίσα-ίσα αναγκαία, πολύ χρήσιμη και επιβεβλημένη.
    Έχει όμως πολλά προαπαιτούμενα. Και δεν γνωρίζω κατά πόσο μπορεί να γίνει με ουσιαστικό τρόπο καθώς χρειάζεται θεωρητικές γνώσεις, αυστηρούς όρους, έννοιες κλπ.

    Σε ότι με αφορά έχω κάνει μια πρώτη γενική προσέγγιση στο θέμα της Μαρξιστικής ερμηνείας των κρίσεων στο κείμενο που επιγράφεται « Προλεγόμενα σε μια συζήτηση για την οικονομική κρίση». Δες το λίγο και ειδικά το τελευταίο κεφάλαιο με υπότιτλο «ο Μάρξ και οι μαρξιστικές θεωρίες για τις κρίσεις».

    Σχετικά τώρα με την Ευρωπαϊκή κρίση. Είναι κρίση χρηματοπιστωτική σε πείσμα όλων όσων συστηματικά επιμένουν να την παρουσιάζουν, για δύο χρόνια τώρα, σαν κρίση χρέους. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις είναι κι αυτές συστημικές κρίσεις. Ο κύκλος των χρηματοπιστωτικών κρίσεων, με τα ιδιαίτερα δικά του χαρακτηριστικά, συνιστά ένα εγγενές φαινόμενο στην λειτουργία του συστήματος που η σημασία του δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς από την Μαρξιστική οικονομολογία. Και ενώ σε κάποια φάση του κύκλου η κάθε χρηματοπιστωτική κρίση επηρεάζει την διαμόρφωση του ποσοστού του κέρδους δεν ανάγεται σε αυτό η εμφάνισή της. Η δυναμική των χρηματοπιστωτικών κύκλων έχει άλλες νομοτέλειες, υπακούει στις αντιφάσεις που ανακύπτουν στις διαδικασίες ανάπτυξης του χρηματιστικού κεφαλαίου που πρέπει να εξετάζονται συγκεκριμένα κάθε φορά. Τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά, δεν υπάρχει καμιά γενική αιτία όλων των κρίσεων και δεν εξηγούνται τα φαινόμενα των κρίσεων αποκλειστικά με όσα συμβαίνουν στην σφαίρα της παραγωγής. Ο μονομερής τρόπος προσέγγισης των κρίσεων δεν συνάδει με την συνθετότητα της μαρξιστικής ανάλυσης των κρίσεων και την ανάγκη εμπλουτισμού της αρχικής θεωρίας.

    Για την περίφημη τώρα υπόθεση της μετατροπής μιας οικονομικής κρίσης σε πολιτική (που τόσο πολύ συναρπάζει τον κόσμο της αριστεράς) πρέπει να πούμε ότι έχει τους δικούς της νόμους κι αυτή η ιστορία. Δεν συμβαίνει πάντα κι απαραίτητα κι όταν συμβεί μπορεί να πάρει πολλές μορφές (η μεγάλη κρίση του 1929 αποτελεί μια χρήσιμη εμπειρία). Πάντως δύσκολα διαφαίνεται, στις μέρες μας, μια πόλωση σε διεθνές επίπεδο ανάμεσα «στον κόσμο της εργασίας και το Κεφάλαιο». Οι παγκόσμιοι καταναγκασμοί έχουν πάρει το προβάδισμα σε σχέση με τους ταξικούς ανταγωνισμούς. Πιο πιθανό φαίνεται το σκηνικό ενός πολύμορφου οικουμενικού κινήματος, εξεγέρσεις ολόκληρων κοινωνιών που θα υπερασπίζονται και θα διεκδικούν δικαιώματα και μια έλλογη διαχείριση των παγκόσμιων προβλημάτων απέναντι στα κάθε λογής επικυρίαρχα κέντρα ισχύος (περισσότερα περί αυτού στο κείμενο «το εθνικό αδιέξοδο και η επιζητούμενη, στις μέρες μας, οικουμενικότητα της πολιτικής»).
    ………………………

    Αυτά τα ολίγα Γιώργο και σε ευχαριστώ για το παρόν που έδωσες στην ιστοσελίδα μας. Έχουμε χρόνια να ιδωθούμε. Καλά να είναι το διαδίκτυο που μας δίνει την ευκαιρία να τα λέμε. Νάσαι καλά όπου και νάσαι.

    Μήλιος χρήστος

Kατηγορίες

Ιστορικό