Έπειτα από 4 περίπου μήνες αναταραχής στα πανεπιστήμια, με τρεις μήνες κλειστά τα δύο αρχαιότερα και εμβληματικά πανεπιστήμια της χώρας, με τους φοιτητές εγκαταλελειμμένους στη μοίρα τους, με πλήρη αδιαφορία για τη μόρφωσή τους, έρχεται η Σύνοδος των Πρυτάνεων στη Θεσσαλονίκη και ζητάει τι; (ομόφωνα, μάλιστα!)Να αλλάξει (πάλι!) το θεσμικό πλαίσιο ώστε να μειωθούν ακόμη περισσότερο οι αρμοδιότητες των Συμβουλίων.
Να παραμείνουν οι ΕΛΚΕ (δηλαδή οι Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας των ΑΕΙ στους οποίους συγκεντρώνονται τεράστια ποσά από ερευνητικά προγράμματα) στον έλεγχο των πρυτανικών αρχών και να μην τεθούν υπό την εποπτεία των Συμβουλίων όπως προβλέπεται από τον νόμο.
Τι θέλουν, επιτέλους; Να καταργήσουν εντελώς τα Συμβούλια; Να τα καταστήσουν διακοσμητικά; Να ακυρώσουν πλήρως την πανεπιστημιακή μεταρρύθμιση; Τι είναι αυτό που θα τους ικανοποιήσει και θα τους κάνει να αφήσουν στην άκρη τις συνεχείς διεκδικήσεις για νομοθετικές αλλαγές ώστε να ασχοληθούν απερίσπαστοι με το έργο τους και με τους φοιτητές τους;
Κατάφεραν το 2011, πιέζοντας τα κόμματα, να αλλάξουν ένα καίριο σημείο της μεταρρύθμισης, να επιτύχουν δηλαδή την εκλογή του πρύτανη από τα μέλη ΔΕΠ και να αποτρέψουν τον ορισμό του από το Συμβούλιο που θα είχε την ευθύνη της επιλογής του. Στο Συμβούλιο έμεινε η ισχνή αρμοδιότητα να επιλέγει τους υποψηφίους πρυτάνεις που θα ετίθεντο στην κρίση των μελών ΔΕΠ. Τώρα θέλουν να την καταργήσουν κι αυτή. Να κάνουν, λέει, τα Συμβούλια, έλεγχο μόνο των τυπικών προσόντων των υποψηφίων λες και τα διακεκριμένα μέλη των Συμβουλίων που ήρθαν στην Ελλάδα από σπουδαία πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι διατεθειμένα να εγκαταλείψουν τους φοιτητές και την έρευνά τους για να κάνουν εδώ υπηρεσιακή δουλειά ελέγχου πιστοποιητικών. Κόπτονται ύστερα για την αυτοδιοίκηση των Ιδρυμάτων. Στην αρχική ρύθμιση τα Συμβούλια όριζαν και έπαυαν (εάν υπήρχε πρόβλημα) τους πρυτάνεις. Με την αλλαγή που πέτυχαν, ο έλεγχος του πρύτανη πάει, εξ ανάγκης, εκτός πανεπιστημίου, στον Υπουργό. Όταν ο Υπουργός ασκήσει αυτή του την αρμοδιότητα διαμαρτύρονται ότι θίγεται το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων. Αυτό που θέλουν είναι να μην υπάρχει κανένας έλεγχος. Να κάνει ο πρύτανης και οι ψηφοφόροι του ό,τι θέλουν. Λες και το πανεπιστήμιο είναι ιδιοκτησία τους.
Από την ημέρα ψήφισης του νόμου, τον Αύγουστο του 2011, και επί ένα ακαδημαϊκό έτος, με κωλυσιεργίες, με στρεψοδικίες, με ευθεία αμφισβήτηση και ανυπακοή, αρνήθηκαν να εφαρμόσουν ένα νόμο της Βουλής που ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία. Κατάφεραν τον Αύγουστο του 2012 να τον αλλάξουν και να ανατρέψουν καίριες διατάξεις του (να κερδίσουν την εκλογή των κοσμητόρων κατά το πρότυπο του πρύτανη, την επαναφορά στο τμήμα διαδικασιών που έθρεψαν τη συναλλαγή και την εξάρτηση) επιτυγχάνοντας συγχρόνως τη βασικότερη επιδίωξή τους: την εξάντληση της θητείας τους.
Τώρα που επίκειται η εκλογή νέων πρυτάνεων και η εφαρμογή συγκεκριμένων προβλέψεων του νόμου που έχουν καθυστερήσει, πάλι αντιδρούν. Έτσι, θέλουν οι Οργανισμοί των Ιδρυμάτων, δηλαδή οι κανονισμοί λειτουργίας τους που θα περιλαμβάνουν και διευθετήσεις που συμφωνήθηκαν πρόσφατα για το διοικητικό προσωπικό, να μην έχουν την έγκριση των Συμβουλίων, όπως προβλέπει ο νόμος, αλλά απλώς τη γνώμη τους, την οποία ο πρύτανης και ο υπουργός θα μπορούν και να αγνοούν. Με αυτόν τον τρόπο, θα αποκατασταθεί, μας λένε, η ακαδημαϊκή τάξη. Ποια είναι αυτή; Η αρχή του πρύτανη και η κατάργηση των Συμβουλίων.
Αλλά αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο είναι να αποτραπεί η ίδρυση των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου στα Πανεπιστήμια στα οποία, κατά τον νόμο, περιέρχεται η περιουσία και οι πόροι του Ιδρύματος, με διοίκηση που θα επιλέγει το Συμβούλιο έχοντας ως κριτήρια την ικανότητα και την εμπειρία στη διαχείριση οικονομικών θεμάτων. Και πιο ειδικά, αυτό που ενδιαφέρει είναι να αποτραπεί η συγχώνευση στα ΝΠΙΔ των ΕΛΚΕ τα χρήματα των οποίων διαχειρίζονται έως τώρα οι πρυτάνεις, οι αντιπρυτάνεις και επιτροπές που διορίζουν οι πρυτανικές αρχές. Και αντί να πουν ευθέως ότι θέλουν να διατηρήσουν την εξουσία αυτή, μας λένε ότι η ενδεχόμενη ένταξη των ΕΛΚΕ στα ΝΠΙΔ θα επιφέρουν «δραματικές αλλαγές στην ακαδημαϊκή φύση των ερευνητικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων των πανεπιστημιακών»! Είναι που πάντοτε κόπτονται για το δημόσιο πανεπιστήμιο, αυτό που το αφήνουν να καταρρεύσει εν μέσω καταλήψεων και απεργιών. Και δεν καταρρέει μόνο ακαδημαϊκά αλλά και οικονομικά, πράγμα για το οποίο δεν φταίει μόνο η χαμηλή κρατική χρηματοδότηση. Ορισμένα πανεπιστήμια έχουν τεράστια περιουσία που μένει αναξιοποίητη επί χρόνια γιατί οι διοικήσεις τους ίσως δεν έχουν τις ικανότητες να την αξιοποιήσουν για να ενισχύσουν το πανεπιστήμιο. Το Συμβούλιο του ΕΚΠΑ, π.χ., όταν πρόσφατα καταψήφισε τον ισολογισμό του 2012, παρατήρησε ότι το ίδρυμα είχε ζημία 70 εκατομμυρίων ευρώ στο χαρτοφυλάκιο κινητών αξιών κατά τη διετία 2011-2012 (μόνο 6,7 εκατ. οφείλονται στο PSI), όταν η ετήσια κρατική χρηματοδότηση έχει φτάσει να είναι 18 εκατομμύρια.
Όσοι ζητούν σήμερα αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο στην κατεύθυνση που υποδεικνύει η Σύνοδος των Πρυτάνεων, δεν ενδιαφέρονται για το δημόσιο πανεπιστήμιο –ενδιαφέρονται για τη διατήρηση της ισχύος και της επιρροής τους. Αλλά εις μάτην προσπαθούν να εμφανίσουν τα Συμβούλια ως ξένο σώμα ή ως εξωτικά πτηνά στους χώρους των πανεπιστημίων. Τα μέλη των Συμβουλίων, εσωτερικά και εξωτερικά, είναι στη συντριπτική πλειονότητά τους πανεπιστημιακοί που ψηφίστηκαν μάλιστα από την συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων τους για να προασπίσουν το κύρος αυτού του τόσου σοβαρού ακαδημαϊκού θεσμού, ενός θεσμού στον οποίο εμπιστεύεται η κοινωνία τα παιδιά της και το μέλλον της. Τα Συμβούλια είναι σαρξ εκ της σαρκός των πανεπιστημίων και, ως νέα όργανα με τη σύνθεση που έχουν, είναι ξένα μόνο ως προς εκείνες τις πρακτικές που επί δεκαετίες κρατούν τα ιδρύματα καθηλωμένα στη μιζέρια και στη μετριότητα.
Τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου αρχίζουν υποτίθεται τα μαθήματα της ακαδημαϊκής χρονιάς για το αρχαιότερο πανεπιστήμιο της χώρας. Δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει το εξάμηνο, πότε θα τελειώσει, τι θα γίνει με τις εξετάσεις και όλες τις εκκρεμότητες και αντί να συζητάμε αυτά τα πολύ σοβαρά, συζητάμε (για μια ακόμη φορά!) πώς θα αλλάξει ο νόμος!
