Που βρισκόμαστε και που πάμε

1. Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται στον «αέρα», στο πουθενά, σε ελεύθερη πτώση, σε ολική κατάρρευση. Όλα αυτά αποδίδουν, το καθένα με τον τρόπο του, το νόημα των όσων συμβαίνουν, την τραγικότητα και την κρισιμότητα των περιστάσεων.
Καμία οικονομία στον κόσμο δεν μπορεί να βρίσκεται ταυτόχρονα έξω από προγράμματα στήριξης και έξω από τις αγορές. Δεν έχει πιθανότητες να επιβιώσει. Θα οδηγηθεί σε πιστωτική ασφυξία, σε ελεύθερη πτώση και κατάρρευση. Αυτή είναι μια αλήθεια που δεν την είχε εμπεδωμένη (όσο έπρεπε) η Ελληνική κυβέρνηση

Η βεβιασμένη κι απερίσκεπτη έξοδος της Ελλάδας από το τελευταίο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα αποτελεί το κρίσιμο και αποφασιστικό  στοιχείο που δεν αξιολογήθηκε σωστά στην προκήρυξη του δημοψηφίσματος. Όταν το δημοψήφισμα χρονικά συμπίπτει με την λήξη του προγράμματος τότε προέχει η εξασφάλιση της παράτασης του προγράμματος και  όχι το δημοψήφισμα. Η κυβέρνηση έκανε το αντίστροφο. Πρώτα προκήρυξε το δημοψήφισμα και μετά ζήτησε παράταση. Λάθος τραγικό. Έτσι βρέθηκε εκτός προγράμματος που έφερε νομοτελειακά τον έλεγχο στην κίνηση κεφαλαίων και στο κλείσιμο των τραπεζών. Η εγκατάλειψη του προγράμματος (κι όχι το δημοψήφισμα) είναι η βάση των όσων ακολούθησαν και όσων πρόκειται να συμβούν στην οικονομία.
Αν υπάρχει δόλος και μεθόδευση  από την μεριά των Ευρωπαίων εταίρων δεν είναι το κύριο. Όλα όσα συμβαίνουν κατά βάσιν υπόκεινται στους γραπτούς και άγραφους νόμους των οικονομικο-πολιτικών αναμετρήσεων όπου τα ατοπήματα, οι παραλείψεις και τα λάθη προσμετρώνται αναπόφευκτα για όλους στο τελικό αποτέλεσμα.
Οι παρατάσεις βέβαια οφείλουμε να τονίσουμε, στα οικονομικά προγράμματα δεν δίνονται για να γίνονται δημοψηφίσματα. Και πολύ περισσότερο για δημοψηφίσματα που προβάλλονται σαν μέσο πίεσης και εκβιασμού των δανειστών.

2. Το αίτημα (όχι η πρόταση) που υπέβαλε η Ελληνική κυβέρνηση προς το Γιούρογκρουπ για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης είναι στην σωστή κατεύθυνση. Το ποσό βέβαια των 29,5δις είναι πολύ μικρό. Αλλά αυτό θα αναθεωρηθεί στην πορεία.
Η Ελλάδα πρέπει το συντομότερο δυνατόν  να ενταχθεί ξανά  σε ένα πρόγραμμα στήριξης. Αυτό προέχει. Πρέπει  να ανακοπεί η κατάρρευση, να μπει ένα φρένο στην διολίσθηση προς τα κάτω. Μόνο έτσι μπορεί να ανοίξει μια μικρή προοπτική.
Ωστόσο είμαστε απέναντι σε αμείλικτες πραγματικότητες. Όλοι οι δείκτες της Ελληνικής οικονομίας είναι σε άτακτη υποχώρηση. Το ΑΕΠ πρώτα από όλα, που αποτελεί τον βασικότερο δείκτη, θα υποστεί νέα μείωση, πολύ πιο σημαντική αυτή τη φορά, άγνωστο πόση.
Η ραγδαία επιδείνωση όλων των στατιστικών στοιχείων σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις για το νέο πρόγραμμα θα ξεκινήσουν από αρνητικότερες θέσεις και άρα θα περιλαμβάνουν ακόμα σκληρότερα μέτρα (που δεν θα οφείλονται στον εκδικητισμό των εταίρων).
Τα προγράμματα στήριξης είναι πάντα επώδυνα και δυσάρεστα και επί πλέον απαιτούν  βασανιστική τεχνοκρατική επεξεργασία. Δεν μπορούν δηλ. να συνταχθούν άμεσα. Πέραν αυτού οι διαδικασίες σύνταξης ενός προγράμματος στήριξης στην Ευρώπη είναι ιδιαίτερα χρονοβόρες π.χ. αυτό που μπορεί να αποφασισθεί σήμερα 1-7-15 στο Γιούρογρούπ είναι «η έναρξη της διαδικασίας εξέτασης του αιτήματος της Ελληνικής κυβέρνησης για ένταξη σε ένα νέο πρόγραμμα στήριξης». Μετά γίνονται διαπραγματεύσεις αναλυτικές στους θεσμούς (με άγνωστη διάρκεια), συντάσσεται κάποιο μνημόνιο που υποβάλλεται για έγκριση στο Γιούρογκρούπ  και τελική έγκριση στον ΕSM, και στα εθνικά κοινοβούλια. Όλη αυτή η διαδικασία στην κατάληξή της είναι άγνωστο σε τι κατάσταση θα μας βρεί.
Τα πράγματα επομένως, στην καλύτερη περίπτωση, θα διασώσουν κάτι από μια καταστροφή που ούτως η άλλως θα συντελείται  εν τω μεταξύ και θάναι  ιδιαίτερα μεγάλη.

3. Με τα μέχρι τώρα στοιχεία δεν υπάρχει καμιά σοβαρή μετάδοση της Ελληνικής κρίσης στις διεθνείς αγορές. Κι αυτή που σημειώνεται είναι διαχειρίσιμη.
Αντίθετα η κρίση έχει την τάση να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στο εσωτερικό. Το βέβαιο είναι ότι θα περάσουμε πολύ σύντομα σε ευρείας κλίμακας ανθρωπιστική κρίση (όχι σαν αυτή που, στο προηγούμενο διάστημα, ανέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πολύ πιο εκτεταμένη και ολοκληρωτική).
Το γεγονός αυτό καθιστά την σύνταξη ενός νέου προγράμματος ακόμα πιο δύσκολη. Δεν θα μπορεί να βασίζεται (εκ των πραγμάτων) σε φόρους όσο τα προηγούμενα κι ιδιαίτερα  το τελευταίο πρόγραμμα. Θα χρειαστεί να δοθεί  βάρος στις διαρθρωτικές αλλαγές και σε ότι βοηθάει στην απελευθέρωση παραγωγικών δυνάμεων και στην οικονομική μεγέθυνση και βέβαια στην συγκράτηση πρώτα και στην μείωση στη συνέχεια των δαπανών. Το χρέος οπωσδήποτε θα πρέπει να συγκρατηθεί (να μην αυξάνει) και να μην παράγονται ελλείμματα.

4. Στο νέο πρόγραμμα στήριξης υπεισέρχονται και μερικοί άλλοι παράγοντες όπως  το χρέος, ο ρόλος του ΔΝΤ, το δημοψήφισμα και οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα.
Για αυτό καθαυτό το χρέος μια αναδιάρθρωση θα πρέπει να θεωρείται πιθανή και μπορεί να περιλαμβάνει τα γνωστά όπως είναι η αντικατάσταση παλιών δανείων με νέα, η επιμήκυνση, η εσωτερική αναδιάρθρωση κλπ. Αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από την πορεία του προγράμματος. Πάντα η αναδιάρθρωση του χρέους, για τους Ευρωπαίους, συνδέονταν με το πρόγραμμα και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει.

Η αίτηση της Ελλάδας για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης απευθύνεται μόνο στον ESM δηλ. μόνο στην Ευρώπη. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να απευθύνεται στο ΔΝΤ μετά την αθέτηση αποπληρωμής των προηγούμενων δανείων.
Το ΔΝΤ αμφισβητεί ως γνωστόν την βιωσιμότητα του Ελληνικού χρέους με βάση αδημοσίευτη δική του μελέτη. Η δημοσίευση της μελέτης, (που είναι θέμα χρόνου να δει το φως της δημοσιότητας) θέτει ως προϋπόθεση για την συμμετοχή του ΔΝΤ σε ένα νέο πρόγραμμα το κούρεμα του Ελληνικού χρέους γεγονός που απορρίπτει κατηγορηματικά η Ευρώπη (και ειδικά η Γερμανία η οποία  θεωρεί όμως απαραίτητη την συμμετοχή του ΔΝΤ σε οποιαδήποτε νέα συμφωνία). Η κατάληξη μάλλον θα είναι στην νέα συμφωνία να συμμετέχει το ΔΝΤ χωρίς κεφάλαια, διατηρώντας τη θέση του στον εποπτικό έλεγχο των συμφωνιών.
Τέλος θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι σχέσεις της Ελλάδας με το ΔΝΤ είναι ιδιαίτερα τεταμένες και είναι ζητούμενο πόσο θα μπορέσει η Λαγκάρντ να διαχειρισθεί τις πιέσεις των μη Ευρωπαϊκών χωρών για την άμεση επιβολή κυρώσεων στην Ελλάδα γεγονός που θα έχει επιπρόσθετες συνέπειες οικονομικές.

5. Το δημοψήφισμα είναι ο λάκκος που έσκαψε ο ΣΥΡΙΖΑ για να πέσει μέσα.
Τώρα είναι δύσκολο να βγει.
Από την προκήρυξή του και ύστερα το κλίμα έχει αντιστραφεί.
Μεσολάβησε και το κλείσιμο των τραπεζών, οι ουρές στα ΑΤΜ, ο βίαιος θάνατος της αγοράς, το συναίσθημα της απελπισίας που μας κατέλαβε όλους, ο φόβος για το αύριο, το διάχυτο χάος που βασιλεύει παντού, η ενεργοποίηση των αντανακλαστικών της επιβίωσης.
Το ΝΑΙ είναι η μόνη πλέον διέξοδος στην απελπισία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ σιγά –σιγά χάνει τον έλεγχο των εξελίξεων.
Δεν μπορεί να επωφεληθεί ούτε από το ΝΑΙ ούτε από το ΟΧΙ.
Δεν μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά. Μέσα σε πέντε μήνες μας οδήγησε στην χρεοκοπία.
Η επιδείνωση της κατάστασης είναι τόσο ραγδαία που παράγει από μόνη της πολιτικά αποτελέσματα.
Οι πρωτοβουλίες για το ΝΑΙ που οργανώνονται σε όλη την Ελλάδα είναι το πρόπλασμα μιας ουσιαστικότερης αμφισβήτησης του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν περιορίζονται μόνο στο ΝΑΙ.
Το συγκρουσιακό κλίμα, των τελευταίων μηνών, με την Ευρώπη δεν έχει καμιά θέση στο σήμερα. Δεν μπορούν να συνεχίσουν να γίνονται οι νέες διαπραγματεύσεις στο ίδιο κλίμα των προηγούμενων μηνών.
Το νέο πνεύμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεννόησης με τους εταίρους δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να το εκφράσει ο Τσίπρας και ο Βαρουφάκης. Δεν γίνονται πλέον αποδεκτοί  και η Ελλαδα δεν έχει κανένα περιθώριο ατέρμονων συζητήσεων για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης. Η απομάκρυνσή τους ως εκ τούτου εδώ και τώρα συνιστά εθνική επιταγή. Γι αυτό χρειάζεται το δημοψήφισμα. Και κάνουν λάθος όσοι ζητούν να ακυρωθεί.