Η κρίση … πάει στις αναδυόμενες

Η

Το προσδοκώμενο τέλος της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα αργήσει , από ότι φαίνεται, να ρθεί. Μπορεί η αμερικανική οικονομία να παρουσιάζει σαφή στοιχεία ανάκαμψης (2,5% ανάπτυξη) και η Ε.Ε να έχει θέσει υπό έλεγχο την κρίση χρέους αλλά η παγκόσμια κρίση συνεχίζει να αναπαράγεται, σε νέους  γεω-οικονομικούς χώρους και με νέες μορφές. Αυτή τη φορά στις αναδυόμενες αγορές όπου έχουμε ήδη τα πρώτα σημάδια εμφάνισής της. Μετά λοιπόν την χρηματοπιστωτική κρίση της Αμερικής και την κρίση χρέους της Ευρώπης  έχουμε την νομισματική των αναδυόμενων οικονομιών.
Η κρίση  αναπαράγεται και επεκτείνεται. Δεν αφήνει κανέναν από έξω. Κανέναν άσπυλο και αμόλυντο από αυτήν. Γεγονός που περιπλέκει και πάλι τα πράγματα και συντηρεί ένα κλίμα γενικής έντασης και αβεβαιότητας διεθνώς. Ζούμε σε έναν κόσμο απόλυτα αλληλοεξαρτημένο και ανασφαλή στο σύνολό του,  χωρίς εξαιρέσεις και ασφαλείς  απομονωτισμούς.
Η συνεχής δεκαετής ανάπτυξη των αναδυομένων οικονομιών (με αιχμή την Κίνα), άλλαξε τον διεθνή χάρτη των οικονομικών ισορροπιών. Ανέδειξε νέες αγορές και δημιούργησε συνθήκες  μαζικής μεταφοράς κεφαλαίων, προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η κρίση πρώτα στις ΗΠΑ και στη συνέχεια στην Ευρωζώνη, επέτεινε το φαινόμενο της ροής κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες. Σε αυτές τις συνθήκες ήταν επόμενο οι νέες οικονομίες να γίνουν πιο ελκυστικές σε χρηματοοικονομικές αποδόσεις και περισσότερο ασφαλείς, από την  δύση, στις τοποθετήσεις κεφαλαίων.Η συγκυρία της κρίσης στην Αμερική και την Ευρώπη στάθηκε λοιπόν  ευνοϊκή για τις αναδυόμενες οικονομίες για μια ολόκληρη πενταετία. Σήμερα η ροή  κεφαλαίων έχει αρχίσει  να ακολουθεί αντίστροφη πορεία. Τα κεφάλαια έχουν αρχίσει  να επιστρέφουν στις ανεπτυγμένες χώρες (στις ΗΠΑ κυρίως, αλλά και στην Ε.Ε.), και να  εμφανίζονται μια σειρά  οικονομικές ανισορροπίες στις αναδυόμενες. Το σπιράλ της κρίσης αναδεικνύει και μεγιστοποιεί τα δομικά, χρόνια εσωτερικά τους προβλήματα, που κάλυπτε η ευφορία της προηγούμενης περιόδου.

Από τις αρχές του 2014, μπορούμε να μιλάμε ανοιχτά πλέον για κρίση των αναδυόμενων οικονομιών, που  παίρνει την μορφή της πτώσης των εθνικών νομισμάτων. Η Ινδία, η Ινδονησία, η Βραζιλία, η Τουρκία και η Νότιος Αφρική είναι οι πρώτες που έχουν πληγεί (“οι ευαίσθητες πέντε” όπως τις αποκαλούν). Ακολουθούν η Ρωσία και χώρες της Λατινικής Αμερικής, ενώ πολλά θα εξαρτηθούν από την έκταση της κρίσης, καθώς υπάρχει η πιθανότητα το φαινόμενο να λάβει στο άμεσο μέλλον εκρηκτικές διαστάσεις. Ενδεικτικά, η αξία των μετοχών του παγκόσμιου δείκτη αναδυομένων αγορών (MSCI) σημειώνει τις μεγαλύτερες απώλειες από το 2008, χάνοντας 500 δισ. δολάρια τον Ιανουάριο του 2014. Ενώ οι απώλειες στα νομίσματα (υποτίμηση), φτάνουν ως και το 18%.

Από τη άλλη μεριά η Αμερική ανακάμπτει. Η οικονομία της τρέχει με ανοδικούς ρυθμούς.
Ταυτόχρονα οι ΗΠΑ επιδιώκουν συστηματικά την  ενεργειακή αυτονομία τους, αξιοποιώντας την τεχνολογία του σχιστολιθικού αερίου (fracking). Μια νέα τεχνολογία εξόρυξης που αξιοποιεί ήδη αποτελεσματικά (με τεράστιους ρυθμούς) στο έδαφος της.
Το ενεργειακό γίνεται κεντρικό ζήτημα στην πλανητική πολιτική και διαμορφώνει όρους  μιας νέας γεωπολιτικής και γεωοικονομικής υπεροχής. Εάν  οι ΗΠΑ καταφέρουν να αποκτήσουν ενεργειακή αυτονομία αυτό θα είναι το συγκριτικό τους πλεονέκτημα,  απέναντι σε όλους τους άλλους παγκόσμιους παίκτες. Οικονομική ανάπτυξη και ενεργειακή αυτονομία, μπορεί να αποτελέσουν  τους όρους μιας νέας ηγεμονίας.

Η δυναμική των αναδυομένων οικονομιών τα τελευταία χρόνια, επέφερε ανακατατάξεις στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Είναι γεγονός ότι προέκυψε μια μετατόπιση της πλανητικής οικονομικής ισχύος προς αυτές τις οικονομίες (ήδη παράγουν το 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ).
Η δυναμική αυτή πρόσφερε το έδαφος για διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις.
Η πρώτη είναι η θεωρία της αποσύνδεσης. Ότι δηλαδή η κρίση του 2008 είναι κρίση του ανεπτυγμένου κόσμου και όχι των αναδυομένων. Ότι αυτές οι νέες οικονομίες δεν θα προσβληθούν από την κρίση.
Η δεύτερη είναι η θεωρία της ατμομηχανής. Σύμφωνα με αυτήν η ανάπτυξη των αναδυομένων θα είναι συνεχής και θα αποτελεί πλέον τον οδηγό της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης. Ότι η ανάπτυξη των αναδυόμενων θα οδηγήσει σε έξοδο από την παγκόσμια κρίση,  και είναι αυτή που θα επαναπροσδιορίσει πλήρως τις παγκόσμιες οικονομικές σχέσεις ισχύος, υπέρ των αναδυομένων.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ισχύει. Η παρούσα κρίση των αναδυομένων, αναδεικνύει την παγκοσμιότητα της κρίσης και παράλληλα διαψεύδει κάθε λογής  απλουστευτικές ερμηνείες και προσεγγίσεις.
Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η γένεση των κρίσεων  είναι αδύνατον να προβλεφθεί όπως και  η έκτασή   και οι συνέπειες τους.
Είμαστε στη δίνη οικονομικών φαινομένων που απαιτούν μιάν πολύ πιο σύνθετη και διεισδυτική ανάλυση που να ανταποκρίνεται στις σημερινές πολύπλοκες συνθήκες ολοκλήρωσης του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Πρόκειται για μια  μεγάλη πλανητική περιπέτεια που βρίσκεται σε  εξέλιξη και μας εγκαλεί να την κατανοήσουμε, πρώτα από όλα,  στο παρόν  αλλά και στο  μέλλον της και να συγχρονίσουμε την κατεύθυνση και τα βήματά μας.

ΥΣΤ. (1)
Σύμφωνα με τα παραπάνω, στις σημερινές συνθήκες η Ελλάδα αποκτά ένα ακόμα συγκριτικό πλεονέκτημα. Κατατάσσεται στις αναδυόμενες που ξεπερνάνε την κρίση (από όλους γενικά τους ξένους οίκους) κι άρα προσφέρεται για τοποθετήσεις ξένων κεφαλαίων, που εν τω μεταξύ φεύγουν μαζικά από τις αναπτυσσόμενες αγορές.  Μένει αυτό το γεγονός να το αντιληφθούμε  και να πράξουμε τα δέοντα αν θέλουμε την ανάπτυξη και την εννοούμε συγκεκριμένα στην σύγχρονη της διάσταση σαν άνοιγμα αγορών και προσέλκυση και αξιοποίηση ξένων κεφαλαίων.

ΥΣΤ (2)
Είναι χρήσιμο  ακόμα εδώ, με την ευκαιρία,  να επισημάνουμε (για να μην ξεχνιόμαστε) τα δύο λάθη του Αλέκου Αλαβάνου.
Τα πρώτο που αφορά την διάγνωση της κρίσης στην Ευρώπη ότι  είναι κρίση νομισματική, αφορά δηλ. την λειτουργία του Ευρώ (μια ευρέως διαδεδομένη άποψη στην Ελληνική κοινωνία) και δεύτερον την πρόταση του για έξοδο από το Ευρώ και επιστροφή στην δραχμή, σε ένα αδύναμο νόμισμα, όταν σήμερα πολύ ισχυρότερα νομίσματα από την δραχμή καταρρέουν σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο .

Τρυψάνης Θανάσης

Σχετικά με τον Συγγραφέα

Τρυψάνης Θανάσης

Σχόλια

Kατηγορίες

Ιστορικό