Ένα από τα βασικά συνθήματα των Οικολόγων Πράσινων – και όχι μόνο – στην προεκλογική περίοδο ήταν και είναι η «μηδενική ανοχή στη διαφθορά». Σε μια χώρα, που σύμφωνα με τους διεθνείς δείκτες συγκαταλέγεται στις πιο διεφθαρμένες, το αίτημα αυτό υπερβαίνει τα όρια ενός πολιτικού κόμματος ή ενός ακόμη συνθήματος. Αποτελεί προτεραιότητα για τις δυνάμεις κυρίως της αριστεράς και της οικολογίας για τρεις βασικούς λόγους :
1ον) διότι ως μη κυβερνητικές δυνάμεις δεν βαρύνονται – κατά τεκμήριο – με σκάνδαλα και διαπλοκές και άρα έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία να ηγηθούν σε ένα μέτωπο κατά της διαφθοράς,
2ον) διότι η απαίτηση για διαφάνεια – κάθαρση – εξυγίανση είναι αίτημα ώριμο και παλλαϊκό, ανάλογο εκείνου της «αποχουντοποίησης» στη μεταπολίτευση και
3ον) διότι η πάταξη της διαφθοράς θα βοηθήσει στην ανάταξη μιας απογοητευμένης κοινωνίας, που ζει χωρίς ελπίδα, ηθικό και συλλογικούς στόχους.
Ειδικά το τελευταίο, η κοινωνική στράτευση, είναι κλειδί για την ανάπτυξη των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων και όρος υπέρβασης της πολυσύνθετης σημερινής κρίσης. Με άλλα λόγια ο αγώνας κατά της διαφθοράς αποτελεί για τις ριζοσπαστικές δυνάμεις «στρατηγικό μέτωπο » (όπως θα έλεγε και ο παλιός φίλος – από την εποχή της Ε.ΜΑ.Σ – Δημήτρης Τζουβάνος).
Ένα από τα πλοκάμια της διαφθοράς αποτελεί το «μαύρο χρήμα» που μπαίνει στα γραφεία των κόμματων (Siemens κλπ) από κάθε είδους «σπόνσορες», κρυφούς και φανερούς.
Συνειρμικά το θέμα επεκτείνεται και στη νόμιμη κρατική χρηματοδότηση αναδεικνύοντας έτσι – αν μη τι άλλο- το αίτημα για διαφανή και χρηστή διαχείριση της κρατικής επιχορήγησης από τα κομματικά επιτελεία. Τα κόμματα είναι η μικρογραφία της κοινωνίας την οποία οραματίζονται και συνεπώς ο τρόπος που διαχειρίζονται τα οικονομικά τους είναι δείγμα γραφής και πρόκριμα της αντίληψης τους για τη διακυβέρνηση της χώρας.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι (ΟΠ) ανήκουν πλέον στα κόμματα που χρηματοδοτούνται από το κράτος (από το 2010), αφού πέτυχαν στις Ευρωεκλογές να περάσουν το κατώφλι του 3 % και να εκλέξουν Ευρωβουλευτή. Ως νέος κομματικός σχηματισμός με αρκετές οργανωτικές ελλείψεις βρέθηκαν μπροστά στην πρόκληση να διαχειριστούν για πρώτη φορά ένα κονδύλιο αρκετά υψηλό (1,9 εκ. €/έτος) σε σχέση με τα πενιχρά ποσά που μέχρι χτες έμπαιναν στο ταμείο τους (συνδρομές μελών και φίλων).
Όντας ένα κόμμα ανοιχτό που ρίχνει ιδιαίτερο βάρος – υπερβολικό κατά τη γνώμη μου – στα θέματα εσωκομματικής δεοντολογίας και δημοκρατίας, κατανάλωσε πολύ χρόνο και κόπο για να εγκρίνει τον προϋπολογισμό του 2010 και τις διαδικασίες πρόσληψης επαγγελματικών στελεχών και αποσπάσεων των δημοσίων υπαλλήλων που ο νόμος ορίζει.
Παρόλη λοιπόν τη διάθεση τους να σχεδιάσουν τη νέα οικονομική και οργανωτική τους δομή μετά από διάλογο διαρκείας, οι ΟΠ βρέθηκαν και πάλι στο μικροσκόπιο της δημόσιας κριτικής για δύο κυρίως λόγους. Ο 1ος οφείλεται στην πάγια και στρεβλή μεγέθυνση των διαφωνιών τους από τα ΜΜΕ. Τα γνωστά δημοσιογραφικά συγκροτήματα εκμεταλλεύτηκαν τη διάθεση ή την αφέλεια ορισμένων μελών να επεκτείνουν τον εσωκομματικό διάλογο σε ιντερνετικά blogs και βρήκαν ευκαιρία να δυσφημήσουν και πάλι μια νέα πολιτική δύναμη, που αντιμετωπίζεται ως παρείσακτος από όλα τα πολιτικά κόμματα. (Η αρνητική δημοσιότητα είναι πλέον κανόνας για τους Οικολόγους Πράσινους, μετά την σύντομη – και υποχρεωτική – περίοδο προβολής τους πριν τις εκλογές. Μια μεγάλη γκάμα μετεκλογικών δράσεων των ΟΠ μένει στο σκοτάδι, (όπως οι εκδηλώσεις για το κλίμα και την Κοπεγχάγη, για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Κρήτη, για τον Αχελώο, αναρίθμητες ερωτήσεις του Τρεμόπουλου στην Ευρωβουλή κλπ), ενώ την ίδια ώρα το οποιοδήποτε στραβοπάτημα ή και διαφωνία ρουτίνας γίνεται πιπεράτο δημοσίευμα και «τεκμήριο ομηρικών μαχών»).
Ο 2ος λόγος που οι Οικολόγοι Πράσινοι γίνονται αντικείμενο εντονότερης κριτικής σε σχέση με τα άλλα κόμματα είναι ότι ο κόσμος που τους στήριξε έχει υψηλές απαιτήσεις στα θέματα οικονομικής διαχείρισης, καθόσον πρόκειται για μια πολιτική δύναμη που υποσχέθηκε τομές σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής και κομματικής ζωής. Πρόκειται συνεπώς για καλόπιστη κριτική, αν και μερικές φορές είναι ιδιαίτερα σκληρή. Π.χ ενώ για κάποιο παλιό κόμμα θεωρείται αυτονόητο και λυμένο ότι μπορεί να αποσπάσει στα γραφεία του το μέγιστο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων που του δίνει ο νόμος και με τις μέγιστες αποδοχές, για τους ΟΠ οι απαιτήσεις των «κριτών» είναι πιο αυστηρές. Αν και οι ΟΠ προσπαθούν να είναι πιο φειδωλοί στις αποσπάσεις (μιας και αυτές φορτώνουν το κράτος με νέες προσλήψεις για την κάλυψη των κενών), αν και οι ΟΠ δεν εγκρίνουν εικονικές υπερωρίες και οδοιπορικά στους αποσπασμένους, όπως τα άλλα κόμματα, εν τούτοις «τα ακούνε» από φίλους και εχθρούς που ζητούν ακόμη πιο σφιχτή και λιτή πολιτική.
Οι περισσότεροι των επικριτών βέβαια δε γνωρίζουν πως ένα σύγχρονο κόμμα, έστω και μικρό, χρειάζεται στελέχη πολύωρης απασχόλησης (άρα αμειβόμενα) στην Εκτελεστική Γραμματεία του κόμματος, χρειάζεται έναν – δύο επαγγελματίες στο Γραφείο τύπου, χρειάζεται στελεχωμένο Ινστιτούτο Τεκμηρίωσης, ώστε το κόμμα να παράγει επεξεργασμένες και επιστημονικά τεκμηριωμένες λύσεις, αν θέλει να ξεφύγει από την απλή συνθηματολογία. (Π.χ το θέμα των ΑΠΕ θέλει λεπτομερή επεξεργασία, ώστε να μην εκφυλιστεί σε ζήτημα επενδύσεων και αιολικών πάρκων, όπως το προσεγγίζει το ΠΑΣΟΚ, αλλά ως διαδικασία αποκέντρωσης ισχύος, δημιουργίας δικτύων μικρών αυτοπαραγωγών, ενεργού ρόλου των δήμων κλπ)
Κοντά σε αυτές τις ανελαστικές δαπάνες πρέπει να προστεθούν τα λειτουργικά έξοδα των τοπικών οργανώσεων, τα γραφεία (κεντρικά και περιφερειακά) κι ο εξοπλισμός ενός κομματικού οργανισμού που σχεδόν ξεκινά από το μηδέν. (σσ.Έχει σε σχέση με τα άλλα μικρά κοινοβουλευτικά κόμματα δέκα φορές μικρότερη αναλογία οργανωμένων μελών προς ψηφοφόρους και πέντε γραφεία σε όλη τη χώρα !).
Το ζήτημα λοιπόν της διαχείρισης της κρατικής επιχορήγησης και της επαγγελματικής στελέχωσης έχει ανοίξει στους ΟΠ από τον Ιούνιο και δεν έχει ακόμη κλείσει. Συζητήθηκε σε αρκετές συνεδριάσεις της Γραμματείας, σε δύο συνεδριάσεις του Πανελλαδικού Συμβουλίου και πάμε για τρίτη. Ποιο κόμμα έχει αφιερώσει τόσες συνεδριάσεις των ανώτατων οργάνων του για τη διαχείριση της κρατικής επιχορήγησης και παρόλα αυτά ψέγεται; Ελάχιστη δημοσιότητα πήρε το γεγονός ότι ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων δεν πήρε το αυτοκίνητο που «δικαιούται» κάθε βουλευτής και ευρωβουλευτής ούτε ζήτησε να αποσπάσει τον αστυνομικό/οδηγό που έχουν όλοι οι βουλευτές και ευρωβουλευτές πάρει. Κανένα κόμμα επίσης δεν έχει δεσμευτεί να έχει στο διαδίκτυο τις πηγές εσόδων του και τις συνδρομές πάνω από 500 Ευρώ καθώς και τους απολογισμούς των δαπανών του κάτι για το οποίο έχουν δεσμευτεί και κάνουν ήδη οι Οικολόγοι Πράσινοι.
Ο εσωκομματικός διάλογος για τη διαχείριση των οικονομικών πόρων των ΟΠ αξιοποιεί και δοκιμάζει τις αντοχές της εσωκομματικής δημοκρατίας, αλλά μερικές φορές βάζει σε δεύτερη μοίρα (εκ των πραγμάτων) τις ανάγκες για κοινωνική και πολιτική δράση, σε μια περίοδο που δεν επιτρέπεται η «πολυτέλεια» της εσωστρέφειας.
Αλλά, για να ξαναγυρίσουμε στο θέμα μας, ποια είναι τα κριτήρια για τη διαχείριση της κρατικής χρηματοδότησης από ένα ανοιχτό κόμμα αρχών; Ποιες είναι οι απαντήσεις σε επιμέρους ερωτήματα όπως:
- πως κατανέμεται η χρηματοδότηση ανάμεσα στις οργανώσεις κέντρου και περιφέρειας ; με βάση τον αριθμό των μελών ή με πληθυσμιακά κριτήρια ;
- δικαιούνται επαγγελματική στελέχωση οι Θεματικές Ομάδες κατά την κρίση τους ή αυτό ρυθμίζεται κεντρικά ;
- πως πρέπει να διασφαλιστεί η επιστημονική επάρκεια και η χρηματοδότηση ενός Πράσινου Ινστιτούτου τεκμηρίωσης ;
- θα διατεθούν συμβολικά ποσά για περιβαλλοντικά έργα (π.χ αποκατάσταση Ασωπού) ή μήπως είναι προτιμότερο να ενισχυθούν συγκεκριμένες δράσεις περιβαλλοντικών συλλόγων ;
- πως θα κρατήσει το κόμμα τον εθελοντικό του χαρακτήρα, ο οποίος όμως δεν επαρκεί όταν ένα κεντρικό στέλεχος πρέπει να ασχολείται με το κόμμα από το πρωί ως το βράδυ;
- καλύπτονται τα έξοδα ξενοδοχείων στις μετακινήσεις των στελεχών ή πρέπει να χρησιμοποιούνται φιλικά σπίτια ώστε να αναπτύσσεται και η αλληλεγγύη των μελών;
Να μερικά από τα δεκάδες ερωτήματα που πονοκεφαλιάζουν ακόμη κι αυτή την περίοδο τους Οικολόγους Πράσινους και απασχολούν ένα σημαντικό μέρος του δυναμικού τους.
« – Πολύ τα … κοσκινίζετε » θα μπορούσε να πει κάποιος (και προσωπικά θα συμφωνήσω). « – Ναι μεν ο κόσμος σας κρίνει, αλλά συγχρόνως σας περιμένει και δίπλα στα προβλήματα του».
Πρέπει λοιπόν αυτή η ιστορία να κλείνει ως προς το βασικό της μέτωπο. Αυτό σημαίνει ότι επιβάλλεται να οριστικοποιηθεί ο ετήσιος προϋπολογισμός από την Εκτελεστική Γραμματεία και να προχωρήσουμε χωρίς άλλη συζήτηση. Του χρόνου το ξαναβλέπουμε έχοντας την πολύτιμη εμπειρία «της πρώτης φοράς». Καμιά λύση λύσεις μπορεί να τελειοποιηθεί στις κομματικές θερμοκοιτίδες, αν δεν δοκιμαστεί στην πράξη.
Τα πολιτικά κριτήρια των Οικολόγων Πράσινων για τη διαχείριση της επιχορήγησης
Προφανώς η Γραμματεία οριστικοποιεί τον προϋπολογισμό με βάση τα πολιτικά κριτήρια διαχείρισης της επιχορήγησης που καθορίστηκαν στις αλλεπάλληλες κομματικές συνεδριάσεις και από το Πανελλαδικό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στη Μεγαλόπολη στις 21-22/11/2009. Και τα κριτήρια αυτά είναι:
- Η κατανομή των πόρων να γίνεται έτσι ώστε το μεγαλύτερο ποσοστό τους να επιστρέφει στην κοινωνία μέσα από πολιτικές και κοινωνικές δράσεις. Αυτές αφορούν κεντρικές εκστρατείες, τοπικές εκδηλώσεις των ΟΠ, καθώς και την ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών. Οι δράσεις της τελευταίας κατηγορίας χρηματοδοτούνται με συγκροτημένο και όχι πελατειακό τρόπο και μπορεί να είναι προσφυγές για παραβιάσεις της περιβαλλοντικής, πολεοδομικής νομοθεσίας κ.α. Από την άλλη δεν ενδείκνυται να χρηματοδοτούνται έργα αποκατάστασης π.χ της Κορώνειας ή του Ασωπού, διότι αυτά απαιτούν τεράστια κονδύλια και επιπλέον είναι υποχρεώσεις του κράτους ή των ιδιωτών ρυπαντών.
- Να διατηρηθεί ο εθελοντικός χαρακτήρας του κόμματος. Επιβάλλεται να συνδυαστεί η επαγγελματική υποστήριξη με τη ζωντάνια του εθελοντισμού και τη διεύρυνση της δημοκρατίας. Παράλληλα όμως η παραγωγή πρακτικών αποτελεσμάτων δεν μπορεί να μπλοκάρεται ούτε από στείρους δημοκρατισμούς ούτε από ρομαντικούς ερασιτεχνισμούς.
- Θέσπιση δικλείδων για να μη δημιουργούνται επαγγελματίες της πολιτικής. Υπάρχουν αμειβόμενες θέσεις και όχι πρόσωπα. Π.χ στην εξαμελή Γραμματεία που τραβά το καθημερινό κουπί αμείβονται όσοι αναγκάζονται να αφήσουν τη δουλειά τους, χωρίς η αμοιβή να υπερβαίνει τον προηγούμενο μισθό τους. Τα μέλη της Γραμματείας δεν μπορούν να διολισθήσουν σε «κατεστημένους επαγγελματίες» του κόμματος, διότι υπάρχουν ανώτατα όρια στη θητεία τους, ιδιαιτέρως αυστηρά.
- Καμία σπατάλη. Εξονυχιστικός έλεγχος δαπανών και παραστατικών μέσα από οργανωμένο λογιστήριο και ορκωτούς λογιστές. Μερικά από τα χρήματα του κομματικού ταμείου προέρχονται από συνδρομές και κουπόνια φίλων και συνεπώς πρέπει να σεβόμαστε διπλά το γεγονός ότι διαχειριζόμαστε το υστέρημα κάποιων πολιτών, (καθώς και το μισό μισθό του Ευρωβουλευτή μας). Δεν πρόκειται να σπαταληθούν χρήματα για ανεξέλεγκτη ενοικίαση γραφείων και αμοιβές ισόβιων κομματικών γραφειοκρατών.
Εν κατακλείδι, η σύνταξη του προϋπολογισμού των Οικολόγων Πράσινων για το 2010 μπορεί να ήταν βασανιστική, αλλά αποτέλεσε βήμα διαφάνειας για τη δημόσια ζωή. Δεσμευόμαστε, μετά την ψήφισή του να δημοσιοποιούμε μέσω του διαδικτύου όλες τις δαπάνες μας, και τις πηγές εσόδων μας. Σημαντικό είναι επίσης ότι αποφασίσαμε πάνω από 200.000 ευρώ να διατεθούν το 2010 για στήριξη κοινωνικών δράσεων, ενώ και το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού θα διατεθεί για εξωστρεφείς δραστηριότητες.
Ελπίζουμε οι αποφάσεις των Οικολόγων Πράσινων για την οικονομική διαχείριση των κρατικών κονδυλίων να δημοσιευτούν στα ΜΜΕ, με τα συν και τα πλην. Και να μην προβληθούν επιλεκτικά μόνο τα αρνητικά τους σημεία, όπως συνήθως γίνεται.
Λ. Τσικριτζής
Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου
των Οικολόγων Πράσινων
