Τα βασικά δεδομένα της διεθνούς οικονομίας το 2013 (του Νουριέλ Ρουμπινί)

Τ

TO ΒΗΜΑ: 23/01/2013

Η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας θα έχει εφέτος κάποιες ομοιότητες με τις συνθήκες που επικράτησαν το 2012. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη: έχουμε μπροστά μας άλλον έναν χρόνο κατά τον οποίο η παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι κατά μέσο όρο 3%, αλλά με μια ανάκαμψη πολλών ταχυτήτων: 1% για τις προηγμένες οικονομίες και 5% για τις αναδυόμενες αγορές.

Θα υπάρξουν όμως και κάποιες σημαντικές διαφορές. Οι περισσότερες προηγμένες οικονομίες, και όχι μόνο η περιφέρεια της ευρωζώνης και η Βρετανία, θα επιβάλουν δημοσιονομική λιτότητα εφέτος.

Πράγματι, η λιτότητα εξαπλώνεται στον πυρήνα της ευρωζώνης, στις ΗΠΑ, και σε άλλες προηγμένες οικονομίες (με την εξαίρεση της Ιαπωνίας). Διάφοροι κίνδυνοι παραμονεύουν. Η μίνι-συμφωνία για την φορολογία δεν έσωσε εντελώς τις ΗΠΑ από τον δημοσιονομικό γκρεμό. Αργά ή γρήγορα, θα υπάρξει άλλη μια άσχημη σύγκρουση στο Κογκρέσο για το πλαφόν του χρέους.

Ενώ οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχουν μειώσει τους κινδύνους στην ευρωζώνη – την ελληνική έξοδο και/ή την πρόσβαση σε δανεισμό από τις αγορές για την Ιταλία και την Ισπανία – τα θεμελιώδη προβλήματα της νομισματικής ένωσης δεν έχουν επιλυθεί. Μαζί με την πολιτική αβεβαιότητα, θα εμφανιστούν πάλι στο δεύτερο εξάμηνο του 2013.

Η τελμάτωση και η ύφεση σε ορισμένες χώρες – που έχουν επιδεινωθεί από την δημοσιονομική λιτότητα, το ισχυρό ευρώ και την έλλειψη κεφαλαίων – παραμένει το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ευρώπη.

Επιπλέον, με δεδομένο έναν πληθυσμό που γερνάει και την χαμηλή ανάπτυξη, η παραγωγικότητα θα μειωθεί αν δεν γίνουν επιθετικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα.

Πολλές αναδυόμενες αγορές, συμπεριλαμβανομένων των BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα), αλλά και πολλές άλλες, βλέπουν τώρα την ανάπτυξή τους να επιβραδύνεται. Καρδιά του προβλήματος είναι ο «κρατικός καπιταλισμός» τους: ένας μεγάλος ρόλος για τις κρατικές επιχειρήσεις, ένας ακόμη μεγαλύτερος ρόλος για τις κρατικές τράπεζες, εθνικισμός που βασίζεται στους φυσικούς πόρους, οικονομικός προστατευτισμός και έλεγχοι στις άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό.

Το μέλλον θα δείξει αν θα κάνουν μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση του ρόλου του ιδιωτικού τομέα στην οικονομική ανάπτυξη.

Τέλος, υπάρχουν σοβαροί γεωπολιτικοί κίνδυνοι. Ολόκληρη η ευρύτερη Μέση Ανατολή – από το Μαγκρέμπ μέχρι το Αφγανιστάν και το Πακιστάν – είναι κοινωνικώς, οικονομικώς και πολιτικώς ασταθής. Η Αραβική Ανοιξη μετατρέπεται όντως σε Αραβικό Χειμώνα. Ενώ μια στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ από τη μια πλευρά, και στο Ιράν από την άλλη, παραμένει απίθανη, είναι σαφές ότι διαπραγματεύσεις και κυρώσεις δεν θα αναγκάσουν τους ηγέτες του Ιράν να εγκαταλείψουν τις προσπάθειες για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.
Καθώς το Ισραήλ αρνείται να αποδεχθεί ένα Ιράν με πυρηνικά όπλα, και η υπομονή του εξαντλείται, τα τύμπανα του πολέμου θα χτυπάνε πιο δυνατά. Ο φόβος στις αγορές πετρελαίου μπορεί να αυξήσει τις τιμές κατά 20%, κάτι που θα έχει αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Ιαπωνία, την Κίνα, την Ινδία, και σε όλες τις άλλες προηγμένες οικονομίες και αναδυόμενες αγορές που εισάγουν πετρέλαιο.

Ενώ οι πιθανότητες για μια τέλεια καταιγίδα – με την εμφάνιση όλων αυτών των κινδύνων στην πιο δηλητηριώδη μορφή τους – είναι μικρές, ο καθένας από αυτούς τους κινδύνους χωριστά θα είναι αρκετός για να επιβραδύνει την παγκόσμια οικονομία και να την βυθίσει στην ύφεση. Και ενώ μπορεί να μην εμφανιστούν όλοι αυτοί οι κίνδυνοι με τον πιο ακραίο τρόπο, ο καθένας εμφανίζεται ή θα εμφανιστεί με κάποια μορφή. Καθώς αρχίζει το 2013, οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία ενισχύονται.

* Ο Νουριέλ Ρουμπινί είναι καθηγητής στο Stern School of Business στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, και πρόεδρος του Roubini Global Economics.

Σχετικά με τον Συγγραφέα

Σχόλια

Η Σύνταξη

Kατηγορίες

Ιστορικό