Η διεθνής σκηνή γνώρισε μια ιδιαίτερη κινητικότητα το τελευταίο διάστημα. Δύο διεθνείς συσκέψεις σε διάστημα λίγων ημερών και μία επίσκεψη του νέου Αμερικανού προέδρου στην γειτονική Τουρκία.
1. Από τους G7 και τούς G8 στους G20 . Ο Διεθνής αυτός άτυπος θεσμός (πού χρονολογείται εδώ και δέκα χρόνια) πέρασε στην μεγαλύτερη δυνατή διεύρυνσή-του, πού τον καθιστά τον αντιπροσωπευτικότερο πολιτικό θεσμό σε παγκόσμιο επίπεδο και ίσως πρόπλασμα ενός νέου πολιτικού οργανισμού πού αναζητείται στη θέση του ΟΗΕ, του Συμβούλιου Ασφάλειας, αλλά και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Στο επίπεδο των τρεχουσών αποφάσεων η σύνοδος των G20 (όπως και των προηγούμενων συνόδων) δεν έχει να επιδείξει κάτι το ενδιαφέρον και εντυπωσιακό ( η μόνη απόφαση πού πήρε η σύνοδος αφορούσε την προσφορά 1,1 εκατ. δολαρίων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες μέσω ΔΝΤ.)
Ο χαρακτήρας αυτών των συσκέψεων παραμένει χαλαρός. Περισσότερο αξιοποιούνται συμβολικά και σε ένα επίπεδο γενικών διαβουλεύσεων παρά καταλήγουν σε δεσμευτικές αποφάσεις σε σχέση με τά προβλήματα πού συγκαλούνται και υποτίθεται αποτελούν την ημερήσιά τους διάταξη.
Εκεί μέσα βέβαια καταγράφεται ένα κλίμα. Και το κλίμα της τελευταίας συνόδου δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικό. Επικράτησε σκεπτικισμός και αμηχανία μπροστά στην ύφεση πού έχει αγκαλιάσει όλες ανεξαίρετα τις οικονομίες. Ο ενθουσιασμός των πρώτων μηνών –με τα πακέτα προσφοράς χρήματος κύρια από τις ΗΠΑ και την Αγγλία- έχει παρέλθει. Την θέση του έχει πάρει η ανησυχία και ο φόβος για την έκταση που μπορεί να πάρει η ύφεση. Και οι «μάγοι» εδώ δεν είχαν δώρα να προσφέρουν. Ευχές μόνο και συμβουλές για εμπιστοσύνη στις αστείρευτες δυνάμεις του συστήματος.
2. Η σύνοδος του ΝΑΤΟ πού ακολούθησε έγινε κάτω από το βαρύ κλίμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Έτσι η διεύρυνση με την Αλβανία και την Κροατία πέρασε στα ψιλά γράμματα όπως και η επιστροφή της Γαλλίας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Έμφαση δόθηκε στην αναστολή πού αποφασίσθηκε να υπάρξει στην εγκατάσταση των πυραυλικών συστημάτων στην ανατολική Ευρώπη και στην άμεση ανταπάντηση της Ρωσίας για μείωση γενικά του πυραυλικού ανταγωνισμού.
Έτσι η σύνοδος του ΝΑΤΟ έκλεισε τις εργασίες της μέσα σε ένα κλίμα αποκλιμάκωσης των εντάσεων, αναστολής των σχεδίων πυραυλικής επέκτασης και προώθησης ενός πνεύματος συνεργασίας και συμπόρευσης των μεγάλων δυνάμεων.
3. Το ταξίδι του Ομπάμα στην Τουρκία είχε συγκεκριμένη σκοπιμότητα. Να ανακόψει οποιεσδήποτε βλέψεις της Τουρκίας στο Βόρειο Ιρακ. Να διασφαλίσει την ομαλή απαγκίστρωση των αμερικανικών δυνάμεων και την μεταφορά τους στο Αφγανιστάν.
Η αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ ενέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει στην ανατροπή όλων των ισορροπιών πού οικοδομήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή τόσο καιρό. Μια πιθανή εισβολή των Τούρκων στο Β. Ιράκ (μετά την αποχώρηση των Αμερικανών) θα προκαλούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις, θα οδηγούσε σε μια γενική αποσταθεροποίηση όλης της περιοχής με αποτέλεσμα να θιγεί ανεπανόρθωτα το γόητρο και το κύρος των ΗΠΑ και να εκτεθεί η επιλογή της αποχώρησης από το Ιράκ
Το μεσοπρόθεσμο κλείσιμο του κουρδικού μετώπου αποτελεί σ’ αυτή τη φάση σημαντική προτεραιότητα της Αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής. Και πέραν του να γίνει αυτό σαφές στην Άγκυρα υπήρξε επαναβεβαίωση της στήριξης που θα έχει η Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας (με απαραίτητη προϋπόθεση τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να κάνει – εκεί εντάσσονται και τα περί ανεξιθρησκίας, Χάλκης κλπ.) και τις οικονομικές υποστηρίξεις που θα έχει η δοκιμαζόμενη από την κρίση Τουρκική οικονομία. Το τι αποτέλεσμα θα έχει η παρέμβαση Ομπάμα ο χρόνος θα το δείξει. Δεν υπάρχει πάντως καμιά αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας από την πλευρά των ΗΠΑ. Τη δουλειά τους προσπαθούν να κάνουν οι Αμερικανοί και τα συμφέροντά τους να διασφαλίσουν εν μέσω οικονομικής ( κι όχι μόνο ) κρίσης. Σε ότι αφορά την Τουρκία ούτως ή άλλως παραμένει σημαντική περιφερειακή δύναμη πού προσπαθεί να επωφεληθεί κάποιων καταστάσεων κι άλλες φορές το κατορθώνει κι άλλες όχι (αντιμετωπίζοντας κι αυτή σωρεία εσωτερικών προβλημάτων). Για την Ελλάδα τώρα κατά την πάγια εκτίμηση των Ελλήνων διπλωματών η ύφεση στο ανατολικό μέτωπο δεν ευνοεί την αποκλιμάκωση των όποιων προκλήσεων της Τουρκίας στο Αιγαίο. Γεγονός που έχει πάντα μια βάση αλλά που μένει για άλλη μια φορά να επαληθευθεί ή όχι στην πράξη.
Τέλος για τις ΗΠΑ δεν υπάρχει καμιά μετατόπιση του κέντρου βάρους των επιχειρήσεων από το Ιράκ στο Αφγανιστάν. Υπάρχει μια καθαρή στρατηγική ήττα στο Ασιατικό μέτωπο και μια αναδίπλωση. Η στρατηγική του πενταγώνου ξεκινούσε από το Αφγανιστάν και με ενδιάμεσο σταθμό το Ιράκ κατέληγε στο Ιράν. Η επιστροφή στο Αφγανιστάν δεν έχει παρά το νόημα της στρατιωτικής αποτυχίας του όλου εγχειρήματος. Δεν υπάρχει μεταφορά του κύριου μετώπου (όπως έντεχνα το παρουσιάζει ο Ομπάμα για να συγκαλύψει τους πραγματικούς λόγους της αποχώρησης από το Ιράκ). Έχουμε μια καθαρή στρατηγική ήττα των Αμερικανών και μια συστηματική προσπάθεια συγκάλυψής της. Ως πότε να δούμε.
27-4-09
