Τα «εναλλακτικά» αδιέξοδα του Δημήτρη Χριστόφια

Στις 17 Φλεβάρη διεξάγονται οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο. Από τις υποψηφιότητες λείπει το όνομα του Δ. Χριστόφια. Αντ’ αυτού κατεβαίνει ο Σταύρος Μαλάς νυν υπουργός υγείας και συνεργαζόμενος με το ΑΚΕΛ. Οι άλλες δύο κρίσιμες υποψηφιότητες είναι του Ν. Αναστασιάδη (ΔΗΣΥ+ ΔΗΚΟ) και η ανεξάρτητη υποψηφιότητα του Γ. Λιλλίκα (που υποστηρίζεται και από την ΕΔΕΚ). Ανάμεσα σε αυτές τις τρεις υποψηφιότητες θα κριθεί η εκλογή του νέου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η θητεία Χριστόφια κλείνει με άδοξο τρόπο. Πρόκειται για την αποτυχία ενός αριστερού εγχειρήματος, μιας αριστερής προσπάθειας διαχείρισης της κρίσης (από την οποία θα πρέπει να βγάλουμε τα αναγκαία συμπεράσματα).
Η μη κάθοδος του Δ. Χριστόφια στις εκλογές αποτελεί μια έμμεση αναγνώριση της αποτυχίας του. Όσο κι αν ο ίδιος επιχειρεί να την παρουσιάσει σαν μια πράξη «ηρωική», μια πράξη αντίστασης στους όρους των δανειστών. Η προσφυγή στον Ευρωπαϊκό μηχανισμό διάσωσης έγινε επί των ημερών του κι η προσφυγή αυτή, ως γνωστό, σημαίνει μνημόνια , λιτότητα, δημοσιονομικά μέτρα, ιδιωτικοποιήσεις κ.ά. Δεν είναι δυνατόν να μην τα γνώριζε όλα αυτά ο Δ. Χριστόφιας από πριν, και να υιοθετεί εκ των υστέρων αντι-μνημονιακά συνθήματα.

Η περίπτωση Χριστόφια δείχνει την κατάληξη που μπορεί να έχει, στις μέρες μας, η εύκολη πλειοδοσία σε υποθετικές εναλλακτικές λύσεις.
Είναι νωπές ακόμα οι εκφράσεις και τα υπονοούμενα που συνήθιζε να χρησιμοποιεί όλο το προηγούμενο διάστημα: «έχουμε κι άλλες λύσεις», «να είστε βέβαιοι ότι υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι».
Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι δεν γνώριζε πώς έχουν τα πράγματα διεθνώς. Ότι η Ρωσία και η Κίνα δεν αποτελούν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης.
Δεν είναι η άγνοια που χαρακτηρίζει τον εναλλακτισμό. Είναι η τυφλή πίστη σε αυτόν.

Η «εναλλακτικότητα» γενικά είναι ένα σύνδρομο που ακολουθεί την αριστερά σε όλον τον κόσμο.
Στο όνομά της επιβεβαιώνεται κάθε μορφής αριστερά (τι αριστερά άλλωστε θα ήταν αν δεν ήταν φορέας εναλλακτικών λύσεων;).
Κι αν συμβαίνει, όπως σήμερα, να μην υπάρχουν πειστικές εναλλακτικές απαντήσεις, ιδιαίτερα στην οικονομία, τότε τι γίνεται;
Τις επινοεί. Πιστεύει πως οφείλει να τις επινοεί. Αλλιώς διακυβεύεται η υπόστασή της.
Έτσι όμως οδηγείται, αργά ή γρήγορα, στην διάψευση των όσων υποστηρίζει, σε πισωγυρίσματα και ανακολουθίες και τελικά σε αλλεπάλληλες αποτυχίες (χωρίς να το κάνει αυτό εσκεμμένα, αλλά ως δέσμια των ιδεολογικών της πεποιθήσεων).

Η έλλειψη επεξεργασμένων και αξιόπιστων εναλλακτικών λύσεων αποτυπώνει σήμερα την κρίση της αριστεράς. Από δω ξεκινά η συζήτηση για το μέλλον της. Γεγονός που η Αριστερά δεν μπορεί να το παρακάμψει όσο κι αν, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να μην την απασχολεί.

Η Ευρωπαϊκή αριστερά, σε όλες της τις εκφάνσεις, επιμένει να υποστηρίζει ότι μπορεί να διαχειριστεί με έναν άλλον τρόπο την κρίση. Δεν έχει καμιά τέτοια δυνατότητα. Μακάρι να είχε.
Το μόνο που έχει στις προγραμματικές της αποσκευές είναι ένα κράμα από προστατευτικά και Κεϋνσιανά μέτρα, αναποτελεσματικά για τις σημερινές συνθήκες, ενώ ο αντι-νεοφιλελευθερισμός της δεν συνιστά κανενός είδους εναλλακτική λύση.
Με αυτά τα δεδομένα αυτό που μπορεί να κάνει, όλο κι όλο, είναι να διαγράψει έναν κύκλο πειραματισμών προκειμένου να αναγκαστεί να προσφύγει στην συνέχεια στην Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση τη μόνη δυνατή σήμερα για τις χώρες της Ευρωζώνης.

Η ανατροπή της Ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής με τους σημερινούς (και μεσοπρόθεσμα μελλοντικούς) συσχετισμούς, είναι αδύνατη. Και είναι φανερό ότι κανενός είδους εξαίρεση στα πλαίσια της Ευρώπης δεν μπορεί να υπάρξει (άρα και όποια θεωρία για ριζική επαναδιαπραγμάτευση είναι κενή περιεχόμενου).

Η αριστερά λοιπόν δεν μπορεί να συνεχίσει να προβάλει αυτά τα ανέφικτα ως δυνατά. Να διεκδικεί Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις χωρίς μνημόνια, χωρίς προγράμματα λιτότητας, χωρίς αποκρατικοποιήσεις, χωρίς θεσμικές μεταρρυθμίσεις.
Να προβάλει το πρότυπο ενός ασυμβίβαστου συνομιλητή χωρίς να υπάρχει κανένα περιθώριο για τέτοιου είδους συμπεριφορές και ρόλους στα πλαίσια της Ε.Ε.
Εναλλακτικό δεν είναι το ανέφικτο. Δεν είναι το εξωπραγματικό.

Η όλη κατάσταση γίνεται φανερό ότι, για την Αριστερά, απαιτεί πρώτα απ’ όλα έναν θεωρητικό επαναπροσδιορισμό και στη συνέχεια την επεξεργασία πρακτικών πολιτικών που θα συνιστούν ή όχι (αυτό θα εξαρτηθεί) μιαν άλλη πολιτική διαχείρισης της κρίσης. Αλλά αυτά είναι προβλήματα που οφείλουν να αντιμετωπισθούν στο απώτερο μέλλον, στα πλαίσια μιας ενδεχόμενης αντιμετώπισης της κρίσης της αριστεράς.

Προς το παρόν η αριστερά θα πρέπει να πάψει να καλλιεργεί αυταπάτες. Να δει κατάματα την αλήθεια, χωρίς ιδεολογισμούς και σύνδρομα. Έτσι μόνο θα βάλει ουσιαστικές υποθήκες για μιαν πιθανή «εναλλακτική» συνεισφορά  της στο μέλλον. Και (το πιο βασικό) θα σταματήσει μέσα από μια καθαρά ιδεολογική λειτουργία να υπόσχεται διάφορα ανέφικτα και να εξαπατά με αυτόν τον τρόπο την κοινωνία. Η αναξιοπιστία του Ελληνικού πολιτικού συστήματος την περιλαμβάνει. Δεν την έχει απ’ έξω.

Για την Ελλάδα και την Κύπρο σήμερα δεν υπάρχει άλλος δρόμος από αυτόν της προσαρμογής στα Ευρωπαϊκά δεδομένα. Όσο πιο γρήγορα γίνει αυτό αντιληπτό τόσο καλύτερα. Η μοίρα μας είναι ταυτισμένη με αυτήν της Ευρώπης. Καιρός λοιπόν κι η Ελληνική αριστερά να εγκαταλείψει την χρόνια και μακάρια αυταρέσκειά της (όσο και αν την βολεύει πρόσκαιρα) και να εξευρωπαϊσθεί. Η πρόοδος της Ελλάδας έχει αυτήν την έννοια στις μέρες μας. Η αριστερά για νάναι της προόδου πρέπει να συμβάλει, με τον τρόπο της, σε αυτήν την εξέλιξη. Αλλιώς θα παραμείνει δύναμη αναχρονισμού που θα ψάχνει, στα δύσκολα, μέσα από ηρωικές εξόδους να εξασφαλίσει τα απαραίτητα άλλοθι των αποτυχιών της (όπως απεγνωσμένα επιχειρεί να το κάνει σήμερα στην Κύπρο).