Η τελευταία απόφαση του Γιουρογκρούπ μας επανέφερε στην προ διμήνου κατάσταση.
Αποφύγαμε τα χειρότερα. Διακινδυνεύσαμε να μείνουμε εκτός Ευρωπαϊκών προγραμμάτων με καταστροφικές συνέπειες για την Ελληνική οικονομία.
Η στρατηγική της «σκληρής διαπραγμάτευσης» αποδείχθηκε ότι αποτελεί μια στρατηγική υψηλού ρίσκου χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα (κι ας είχε την ευρύτερη λαϊκή συγκατάθεση).
Όχι μόνο δεν αποτελεί κανενός είδους εναλλακτική λύση, στις σημερινές συνθήκες, αλλά ενέχει τον κίνδυνο μιας γενικότερα αδιέξοδης εμπλοκής, ενός πισωγυρίσματος αλλά και μιας μεγάλης καταστροφής. Μετά την Κύπρο έχουμε ένα δεύτερο κατά σειρά περιστατικό αδιέξοδων εναλλακτικών αναζητήσεων. Καιρός είναι να βγάλουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα.
Μετά από ένα περιπετειώδες δίμηνο επιστρέφουμε εκεί που είχαμε μείνει, με σοβαρά εν τω μεταξύ κόστη στην πραγματική οικονομία. Επιστρέφουμε δηλ. στο γνωστό Ευρωπαϊκό πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης και τα γνωστά Ευρωπαϊκά προγράμματα. Οι διαπραγματεύσεις από δω και πέρα θα διεξάγονται μέσα σε αυτά τα αυστηρά πλαίσια. Όχι έξω και ενάντια σε αυτά. Η γενική αμφισβήτηση και απόρριψη των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, που εξέφρασε το προηγούμενο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ, με την απόρριψη της λιτότητας, των μνημονίων, της τρόϊκας κλπ., μετά την υπογραφή της νέας συμφωνίας χάνουν κάθε νόημα. Η «ηρωική» φάση του ΣΥΡΙΖΑ έλαβε τέλος.
Στο νέο καθεστώς αλλάζουν εντελώς τα πράγματα. Από την απόρριψη των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων περνάμε στην υλοποίησή τους. Από το σκίσιμο των μνημονίων στην εφαρμογή τους (με όποιες τροποποιήσεις και προσαρμογές). Από την γενικόλογη διαμαρτυρία και την άρνηση στην θετική προώθηση αλλαγών. Πρόκειται για εντελώς άλλο τοπίο.
Στο καθεστώς αυτό και στις υποχρεώσεις που συνεπάγεται θα μπορέσει να ανταποκριθεί ο ΣΥΡΙΖΑ;
Ο ΣΥΡΙΖΑ, κατά την γνώμη μας, αδυνατεί να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες. Να υλοποιήσει μεταρρυθμιστικά προγράμματα. Αντίκειται στην φύση του. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι ένα κόμμα διαμαρτυρίας. Δεν είχε καμιά μεταρρυθμιστική ατζέντα, δεν έχει κανέναν μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό. Δεν τον έχουν απασχολήσει ποτέ τέτοια πράγματα (και κάνει λάθος εδώ ο Σταύρος Θεοδωράκης και το Ποτάμι).
Στην καλύτερη περίπτωση θα προσπαθήσει να κάνει, κακήν κακώς, κάποιες ημι-μεταρρυθμίσεις, κάτω από την πίεση των «Ευρωπαϊκών θεσμών». Και σε αυτό το επίπεδο, των μεταρρυθμίσεων, θα υστερεί ακόμα και από τον Σαμαρά του δεύτερου εξάμηνου του 2014. Οι ημι-μεταρρυθμίσεις μπορεί να συντηρούν μια σχέση με την κοινωνία αλλά δεν εμφανίζουν κυβερνητικό έργο.
Είναι αναμενόμενο λοιπόν στο επόμενο τετράμηνο ότι θα υπάρξουν πλήθος τριβές με την Ε.Ε. άσχετα αν οι αντιστάσεις του ΣΥΡΙΖΑ θα περιορίζονται και θα υποχωρούν. Δεν θα υπάρχει αποτελεσματικότητα στο κυβερνητικό έργο, γεγονός που θα οξύνει τα οικονομικά μας προβλήματα τα οποία θα απειλούνται και από το συνεχώς διευρυνόμενο χρηματοδοτικό κενό. Ήδη σε όλη την Ευρώπη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για ένα τρίτο πακέτο διάσωσης με ότι συνεπάγεται κάτι τέτοιο.
Το Ελληνικό πρόβλημα λοιπόν δεν φαίνεται να διευθετείται. Διαρκώς ανακυκλώνεται και παίρνει νέες διαστάσεις. Πρόκειται για ένα καθαρά πολιτικό πρόβλημα που συνίσταται στην αδυναμία μας σαν κοινωνία και σαν πολιτικό σύστημα να μεταρρυθμίσουμε το οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό μας καθεστώς. Να το εξευρωπαΐσουμε, να το κάνουμε σύγχρονο και αποτελεσματικό.
Τα πράγματα για το επόμενο τετράμηνο προμηνύονται εξαιρετικά δύσκολα. Εξαντλούμε συνεχώς τα περιθώρια της Ευρωπαϊκής ανεκτικότητας. Όλο και πιο δύσκολα τα Ευρωπαϊκά κοινοβούλια αποφασίζουν για την Ελλάδα. Τα περιθώρια στενεύουν. Δεν πρόκειται να μας δοθεί πολύς χρόνος ακόμα για να τον ξοδέψουμε χωρίς να κάνουμε τίποτα. Πολύ περισσότερο χρήματα που δεν θα πιάνουν τόπο.
Αν το πρόβλημα είναι πολιτικό, πρέπει πολιτικά να το λύσουμε. Περάσαμε από την ουτοπία που ήθελε να αντιπολιτευθούμε και να ανατρέψουμε την Ευρωπαϊκή πολιτική αλλά και από την ουτοπία να αποτελέσουμε στην Ευρωζώνη μια εξαίρεση. Αυτά τα δύο τα έκφρασε ο ΣΥΡΙΖΑ και εκπροσωπούν το τωρινό αδιέξοδο.
Καιρός να προσανατολιστούμε θετικά προς ένα Ευρωπαϊκό μέλλον. Να αφήσουμε πίσω ότι μας απομακρύνει από την Ευρώπη. Μέσα από ένα τέτοιο αυστηρό προσανατολισμό μπορούμε μόνο να διασωθούμε και να επιβιώσουμε. Αλλιώς πρέπει να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε να αποχαιρετήσουμε το Ευρώ.
Μήλιος Χρήστος
Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2015
