Για τον κόσμο της ανανέωσης της κεντρώας παράταξης τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν θετικά. Και υπάρχει μια σχετική απογοήτευση την επομένη της εκλογής της Φώφης Γεννηματά. Ικανοποίηση για το αποτέλεσμα υπάρχει μόνο στον χώρο του ΠΑΣΟΚ.Κι αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να επισημανθεί και να ληφθεί σοβαρά υπόψιν.
Κατά δεύτερον θα λέγαμε ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει (για όσους βιάστηκαν να προδικάσουν ήδη την αποτυχία του εγχειρήματος). Ότι όλα τώρα αρχίζουν. Και η «βαλίτσα» από ότι φαίνεται θα πάει μακριά.Η υπόθεση της ανασυγκρότησης του Κεντρώου χώρου έχει πολύ δρόμο μπροστά της. Είναι μια υπόθεση που θα παιχθεί σε πολλές πράξεις. Με αρνητικά και θετικά επεισόδια. Και όσο και αν φαίνεται να αποτελεί ένα ώριμο αιτούμενο των καιρών δεν είναι καθόλου βέβαιη η θετική του έκβαση. Δεν είναι διασφαλισμένη οπωσδήποτε η επιτυχία του εγχειρήματος, παρά την εκφρασμένη βεβαιότητα πολλών. Είναι ένα στοίχημα που θα παιχθεί και μάλιστα με πολύ δύσκολους όρους τόσο από την μεριά της εκλεγμένης ηγεσίας όσο και από τις άλλες συνιστώσες.
Πάντως είναι πολύ απλοϊκό (και αφελές συνάμα) να πιστεύει κανείς ότι όλα θα λύνονταν αυτόματα με την επιλογή της ηγεσίας. Το εγχείρημα βέβαια προσωποποιήθηκε πρόωρα και εν τη γενέσει του. Ήταν ένα από τα αρνητικά της όλης διαδικασίας που προκρίθηκε και που έθετε την εκλογή αρχηγού πριν από την οργανωτική και πολιτική συγκρότηση του νέου κόμματος. Αλλά και μέσα από αυτή την διαδικασία δίνονταν η ευκαιρία να ξεχωρίσουν πολιτικές και να τεθούν ζητήματα.
Η διαδικασία της εκλογής αρχηγού όπως επιλέχθηκε, σαν μια ανοιχτή διαδικασία, δεν εξασφάλιζε την εκλογή κανενός συγκεκριμένου προσώπου. Δεν ήταν κομμένη και ραμμένη στα μέτρα κανενός. Κι η μαζική προσέλευση περιόρισε σημαντικά την σημασία και τον ρόλο των μηχανισμών. Το αποτέλεσμα επόμενα θα πρέπει να εξετασθεί πρώτα από όλα κάτω από το πρίσμα των δυνατών επιλογών και των διλημμάτων που είχε μπροστά του το εκλογικό σώμα. Ανάμεσα σε τι τελικά είχε να επιλέξει; Τι εκπροσωπούσε κάθε υποψηφιότητα; Πού διαφοροποιούνταν η μια από την άλλη;
Μια τέτοια πολιτογράφηση των υποψηφιοτήτων δεν υπήρξε. Δεν τονίσθηκαν και δεν καταγράφτηκαν μαζικά οι πολιτικές ταυτότητες των υποψηφίων. Αντίθετα αυτό που επικράτησε ήταν μια άχρωμη παράθεση προσώπων. Μια προσποιητή ομοιογένεια, ένας επίμονος ενωτισμός (επιβεβαιωτικός της συνύπαρξης;), ένας καθ’ όλα συμβατικός λόγος που οδήγησαν στο να καταταγούν τα δύο ντιμπέιτ ανάμεσα στις πιο βαρετές τηλεοπτικές εκπομπές.
Ελλείψει λοιπόν ταυτότητας των υποψηφίων (καθαρά με υπαιτιότητα δική τους κι όχι της διαδικασίας) το κριτήριο που κυριάρχησε δεν μπορεί παρά να ήταν το κομματικό, με δεδομένη την πολυκομματική φύση του εγχειρήματος. Η «δημοκρατική παράταξη» σε αυτή τη φάση δεν έχει τίποτα το ενιαίο, είναι ένα άθροισμα κομμάτων. Ο καθένας λοιπόν ψήφισε αυτόν που εκπροσωπούσε λιγότερο ή περισσότερο το κόμμα του. Τα μέλη και οι φίλοι του ΠΑΣΟΚ που ήταν οι περισσότεροι (κάλυπταν περίπου τα 3/4 του εκλογικού σώματος όπως φάνηκε από την μαζική προσέλευση της δεύτερης Κυριακής) ήταν λογικό να κατευθυνθούν προς τις πιο επώνυμες (και πιο οργανωμένες) εκπροσωπήσεις του χώρου, την Γεννηματά και τον Ανδρουλάκη. Έτσι λοιπόν θα γινόταν κι έτσι έγινε ελλείψει άλλων προκλήσεων.
Ο Καμίνης περισσότερο, και λιγότερο ο Θεοδωράκης, έχασαν από την στιγμή που δεν πρόβαλαν έντονα ένα ανανεωτικό προφίλ. Αυτό ήταν που στέρησε από τον Καμίνη (που είχε τους καλύτερους όρους) την δυνατότητα να περάσει στον δεύτερο γύρο. Δεν τόλμησε, δεν ήταν έτοιμος ή δεν αντιλήφθηκε την κρισιμότητα ενός τέτοιου προτάγματος που ήταν το μόνο που θα μπορούσε να διαρρήξει τα κομματικά ταμπού. Γιατί η ανασυγκρότηση του χώρου δεν τίθεται αφηρημένα αλλά αυστηρά μόνο με την έννοια της ριζικής του ανανέωσης. Αλλιώς θα καταλήξει σε μια αποτυχημένη προσπάθεια αναβίωσης του παρελθόντος.
Η επόμενη μέρα στο χώρο των κεντρώων δυνάμεων είναι σαφώς πιο κρίσιμη από την χθεσινή. Γιατί ο χρόνος αποκτά μεγαλύτερη αξία. Και πρέπει να λυθούν ένα σωρό προβλήματα (οργανωτικά, θεσμικά, πολιτικά) σε πολύ μικρό διάστημα. Ταυτόχρονα πρέπει να δοθεί ένα στίγμα αλλαγής, περισσότερο στην νοοτροπία, όπου θα εκδηλωθεί σε πρώτη φάση η διάσταση ανάμεσα στο νέο και το παλιό.
Παρά την προαγγελία του συνεδρίου ο χώρος δεν πρέπει να περιπέσει σε μια εσωστρέφεια διαδικασιών και ρύθμισης εσωτερικών προβλημάτων. Ενώ είναι ανάγκη να προχωρήσει η οργάνωση των συνιστωσών και των τάσεων γιατί είναι απαραίτητη η συμβολή όλων. Στο επίπεδο των ατομικών παρεμβάσεων πολύ λίγα πλέον μπορούν να γίνουν. Η αποτελεσματική παρέμβαση στα τεκταινόμενα παίρνει εκ των πραγμάτων χαρακτήρα συλλογικό.
Οι υπαρκτές διαφωνίες και διαφορές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε ένα πνεύμα ενότητας του χώρου, δημοκρατικά, χωρίς αποκλεισμούς, με πολιτικοποίηση των προβλημάτων και όσο γίνεται λιγότερους παραγοντικούς ανταγωνισμούς (που αποτελούν μόνιμο παθολογικό γνώρισμα του χώρου).
Ακόμα ο χώρος θα πρέπει να αποκτήσει διαδικτυακή οργάνωση τόσο για την προώθηση του διαλόγου όσο και για τις οργανωτικές ανάγκες όσο και τις ανάγκες ενημέρωσης.
Το όλο εγχείρημα, ενώ είναι στην αφετηρία του, ο πήχης των προσδοκιών που το συνοδεύει βρίσκεται αρκετά ψηλά. Μόνο εμφανείς υποκειμενικές ανεπάρκειες και αναβίωση παλιών πρακτικών μπορούν να το καθηλώσουν σε μονοψήφια ποσοστά. Η πίεση προς την νέα ηγεσία, από αυτή την άποψη, είναι πολύ μεγάλη. Με την εκλογή της έχει τεθεί αυτόματα σε κίνηση ο μηχανισμός της υποκειμενικής της αξιολόγησης χωρίς την συνήθη, σε τέτοιες περιπτώσεις, περίοδο χάριτος. Θα μπορέσει άραγε να ανταποκριθεί;
