Κοπεγχάγη: τα περιθώρια στενεύουν

Κ

Η σύνοδος της Κοπεγχάγης τελικά δεν κατόρθωσε να διασωθεί. Οδηγήθηκε σε αποτυχία όπως λίγο-πολύ είχε προεκτιμηθεί.
Πρέπει όμως να είναι η τελευταία σύνοδος με αναβλητικό χαρακτήρα.
Η επόμενη είναι υποχρεωμένη να πάρει αυξημένα δεσμευτικά μέτρα.
Η «περίοδος χάριτος» που απολαμβάνουν οι ανεπτυγμένες χώρες, μέχρι τώρα, έλαβε τέλος (κι αυτό συνιστά ένα από τα βασικά συμπεράσματα της τελευταίας συνόδου).
Η εκλογίκευση της περιβαλλοντολογικής συμπεριφοράς των ανεπτυγμένων χωρών αποτελεί πλέον αναγκαστικό μονόδρομο.
Ήδη το χάσμα ανάμεσα στις κοινωνίες, από τη μια, και τις πολιτικές ηγεσίες των ανεπτυγμένων χωρών, από την άλλη, έχει διευρυνθεί σημαντικά. Όπως κι ανάμεσα στις πλούσιες και φτωχές χώρες. Τα περιθώρια έχουν στενέψει. Κανείς πλέον δεν μπορεί να προσέλθει στην επόμενη σύνοδο χωρίς να είναι αποφασισμένος να δεσμευθεί. Ο κύκλος των χρονικών μεταθέσεων έχει κλείσει οριστικά.

Από το Κιότο ως την Κοπεγχάγη έχει διανυθεί μια μεγάλη απόσταση.
Έχει γίνει μια μεγάλη πρόοδος στην κριτική εκτίμηση της όλης κατάστασης.
Η ανθρωπότητα έχει φθάσει σε ένα σημείο καμπής. Έχουν συμπέσει ορισμένα ορόσημα που καθιστούν πλέον την ανάγκη λήψης αποφάσεων άκρως επείγουσα.

Η συνειδητοποίηση αυτής της οριακότητας των πραγμάτων και των κινδύνων που συνεπάγεται είναι το νέο στοιχείο που υπεισέρχεται στις εξελίξεις. Χρόνο το χρόνο σημειώνεται μια ολοένα και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της οικουμενικότητας των προβλημάτων. Η ανάπτυξη αυτής της συνείδησης, που ισοδυναμεί με μια κατ’ αρχάς γενική κατανόηση της σύγχρονης πραγματικότητας, ορίζει πλέον το επίπεδο των προβλημάτων που πρέπει να τεθούν προς συζήτηση. Θα χρειαστούν θεωρητικές γενικεύσεις και νέες πολιτικές επεξεργασίες που να βοηθούν την πολιτική προαγωγή και ανάπτυξη των κινημάτων που ήδη εκδηλώνονται σε όλο τον πλανήτη. Ένα πολύμορφο οικουμενικό κίνημα είναι παρόν, εδώ και καιρό, και καταγράφεται σαν μια βασική πολιτική τάση.
Το οικουμενικό αυτό κίνημα συχνά δίνει την εντύπωση ότι ορίζεται μονοσήμαντα στο επίπεδο των οικολογικών προβλημάτων. Ωστόσο η πραγματικότητα είναι ότι δεν εξαντλείται σε αυτά. Η ανάπτυξή του συντελείται σε όλο το φάσμα των προβλημάτων που αναδεικνύει η καπιταλιστική ολοκλήρωση διεθνώς. Οι πολύμορφες τάσεις που συνθέτουν την όλη διαδικασία ανάπτυξής του, ορίζουν μιαν πολλαπλότητα υποκειμένων που δεν υπόκεινται σε ενιαίες διαδικασίες υπαγωγής και ενότητας (σε κόμματα με την καθιερωμένη παλιά τους μορφή). Η διατήρηση της αυτονομίας των επί μέρους καταστάσεων είναι ένα από τα καινούργια στοιχεία του πολύμορφου κινήματος. Κι έχουμε το εξής παράδοξο: Σε εποχές υπερσυγκέντρωσης των δυνάμεων του συστήματος και μεγαλύτερης ανάγκης για χειραγώγηση των μαζών να διαμορφώνεται μια πανσπερμία αυτόνομων εστιών αμφισβήτησής του.

Αλλά πέρα από το υπαρκτό κίνημα που θα συνεχίσει να δίνει το παρόν σε διάφορα μέτωπα (και που θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια σειρά προβλήματα που αφορούν την ανάπτυξή του) υπάρχει και μια γενικότερη ευαισθητοποίηση των κοινωνιών σε οικουμενικό επίπεδο πάνω στα προβλήματα που διακυβεύεται το μέλλον της ανθρωπότητας. Οι απαιτήσεις των κοινωνιών είναι ποιοτικά διαφορετικές από χθες.
Κι αυτό δεν μπορούν να το παραβλέψουν οι μελλοντικές οικουμενικές διασκέψεις .

Την Κοπεγχάγη την αντιπολιτεύθηκαν επί της ουσίας τα νέα αυτόνομα κινήματα-ρεύματα της εποχής μας (όπως και όσο μπορούσαν).
Οι φτωχές χώρες της περιφέρειας ανέδειξαν το πρόβλημα με τις «παράπλευρες απώλειες», από τις κλιματικές αλλαγές, και περιορίσθηκαν στη διεκδίκηση ανάλογων αποζημιώσεων.
Οι Σοσιαλιστές-Σοσιαλδημοκράτες συντάχθηκαν πίσω από την Ε.Ε., επιλέγοντας μια παρουσία χαμηλών τόνων, μετριοπαθή, σύμφωνη με τις προδιαγραφές του χώρου.
Η Ε.Ε. έμεινε στη σκιά των επιλογών των ΗΠΑ και της Κίνας, αδυνατώντας να αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή των διαβουλεύσεων, όπως άφηνε να εννοηθεί ότι θα κάνει.
Κι ο Ομπάμα ανέλαβε να διαχειριστεί μια κατάσταση που η επιτυχία της αφορούσε αποκλειστικά την καλή προαίρεση των ΗΠΑ (την οποία έπρεπε ο Ομπάμα να επιδείξει χωρίς να υποχρεώνεται στην εφαρμογή κάποιων μέτρων).

Έτσι η Κοπεγχάγη κατέληξε εκεί που κατέληξε, ελλείψει του αναγκαίου συσχετισμού δύναμης που θα επέβαλε μιαν δεσμευτική συμφωνία.
Αλλά αυτά, όπως είπαμε, αποτελούν μια πρόσκαιρη μεταβατική κατάσταση που σύντομα πρόκειται να ανατραπεί. Κι η ανατροπή της δεν πρόκειται να προέλθει παρά σαν αποτέλεσμα μιας προϊούσας συνειδητοποίησης που συντελείται σε οικουμενικό επίπεδο και μεταφράζεται σε μια ολοένα μεγαλύτερη κοινωνική απαίτηση για τη λήψη αποφασιστικών μέτρων.

Η Σύνταξη
2-1-2010

«Αρχίζει μια καινούργια μέρα που κανείς δεν την βλέπει
Και δεν την υποψιάζεται ακόμα
Όμως έχει τρυπώσει μέσα στις ραφές της καρδιάς
Στα καφενεία και στα χρηματιστήρια
Στις βροχερές ώρες, σε άδεια πάρκα, στα μουσεία
Μέσα στα σπουδαστήρια και στα μαγαζιά
Αλλάζει τη σύνθεση της ατμόσφαιρας
Τη γεύση του φιλιού, την πολυτέλεια της αμαρτίας
Το χημισμό του κυττάρου, την ορμή της μπόρας .
Έχει στηθεί η σκηνή, μα δε φωτίζουν οι προβολείς» .

Μανώλης Αναγνωστάκης

Σχετικά με τον Συγγραφέα

Σχόλια

Η Σύνταξη

Kατηγορίες

Ιστορικό