Τα γεγονότα στη Νομική έδειξαν με τον πιο περίτρανο τρόπο ότι η Ελληνική κοινωνία έχει περιέλθει σε μια κατάσταση που, πολύ δύσκολα πλέον, μπορεί να προσλάβει κάποιο δημόσιο συμβάν στις πραγματικές του διαστάσεις.
Ότι είναι επιρρεπής ανά πάσα στιγμή σε ακραίες τοποθετήσεις και υπερβολές.
Ότι κυριαρχείται από διάφορες φοβίες και ανασφάλειες, οικονομικές κύρια, αλλά και εθνικές, πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές. Ότι το μεταναστευτικό αποτελεί μια κύρια πηγή ανησυχίας, ότι κατανοείται αποκλειστικά σαν θέμα ασφάλειας. Ότι κάθε άλλη διάστασή του, για την Ελληνική κοινωνία, είναι δευτερεύουσα κι ασήμαντη (και πολύ περισσότερο η ανθρωπιστική, που ορθά επικαλούνται στη δήλωσή τους, οι δύο γνωστές συγγραφείς).
Βρισκόμαστε σε μια περίοδο συντηρητικής αναδίπλωσης. Το υπέδαφος έχει διαμορφωθεί.
Δεν είναι το ενδιαφέρον για το άσυλο, που δήθεν παραβιάζονταν (που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν παρακωλύθηκε καμιά πανεπιστημιακή λειτουργία, ούτε έγιναν φθορές), όπως προφασίστηκαν τα μίντια, οι «προοδευτικοί» πανεπιστημιακοί και οι πολιτικοί διαφόρων αποχρώσεων. Αλλού πατούσαν. Στα υπαρκτά και αναπτυγμένα φοβικά αντανακλαστικά της Ελληνικής κοινωνίας, τα οποία φροντίζουν, κάθε φορά, να οργανώνουν και να προάγουν σε ένα παραπάνω επίπεδο, ως εμπορεύσιμο είδος προς πολιτική εκμετάλλευση.
Τα φοβερά και τρομερά σενάρια για μεγάλης κλίμακας επεισόδια έδιναν και έπαιρναν. Μια απλή και ειρηνική εκδήλωση διαμαρτυρίας από 250 μετανάστες, που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, πήρε τη μορφή του κατεπείγοντος. Βρέθηκε ξαφνικά να κινδυνεύει η πολιτική γαλήνη του τόπου. Έπρεπε άμεσα να αντιμετωπισθεί. Με ολονύχτιες διαβουλεύσεις και τον μπαμπούλα των ΜΑΤ να απειλεί.
Η «λύση» της μεταφοράς σε άλλο κτήριο διακινείται στα κανάλια σαν επιτυχία. Μπορούν οι πολίτες της χώρας να κοιμούνται ήσυχοι. Εξουδετερώθηκε μια εσωτερική απειλή.
Και με τους μετανάστες τι θα γίνει;
Εκεί που βρίσκονται είναι ακίνδυνοι. Δεν θα ενδιαφερθεί γι αυτούς κανείς. Μόνο αν ξανα-υπάρξει πρόβλημα…. «ασφάλειας». Τότε μόνο θα επανέλθουν, οι πάσης φύσεως μηχανισμοί, του ανυπόληπτου πολιτικού συστήματος, και θα επιληφθούν του θέματος. Έως τότε δεν έχουν και πολλά ζητήματα να λύσουν με αυτούς.
Μέσα στην γενική παράκρουση που προκάλεσαν τα γεγονότα επανήλθε και το θέμα του ασύλου με πιο ακραίες τοποθετήσεις αυτή τη φορά. Η Ν.Δ. ζήτησε την άρση του ασύλου και κατέθεσε (ή πρόκειται να καταθέσει) ανάλογη νομοθετική ρύθμιση στη βουλή. Και το επόμενο βήμα ποιο θα είναι; Η επανίδρυση του σπουδαστικού τμήματος της Ασφάλειας που θα ελέγχει τις πολιτικές δραστηριότητες στα πανεπιστήμια. Εκεί οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια η κατάργηση του ασύλου, στην εποχή της δικτατορίας και πριν από αυτήν. Πώς δηλ. οι άνθρωποι επανέφεραν την αγροφυλακή. Γιατί να μην επαναφέρουν και το σπουδαστικό της ασφάλειας. Έχουν κι αυτοί, σαν συντηρητικός χώρος, τις δικές τους εμμονές και κολλήματα.
Η έννοια του ασύλου είναι πολιτική. Μιλάμε για την ελεύθερη διακίνηση των πολιτικών ιδεών (όχι των επιστημονικών όπως συχνά αναφέρεται). Αυτή είναι η ιστορική σημασία του ασύλου στα Ελληνικά πανεπιστήμια. Οι συνθήκες που την επέβαλαν όντως έχουν αρθεί (χωρίς να γνωρίζει κανείς τι θα γίνει στο μέλλον). Και δεν είναι μόνο ιστορικοί και συμβολικοί οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να διατηρηθεί το άσυλο.
Η επίλυση των όποιων προβλημάτων στα πανεπιστήμια δεν μπορεί να γίνεται μέσω της καταστολής. Έχει πολιτισμική ιδιαιτερότητα ο χώρος. Η πανεπιστημιακή κοινότητα, στο σύνολό της, πρέπει να προάγει τις πολιτικές διαδικασίες επίλυσης των όποιων προβλημάτων, να προάγει τον πολιτικό πολιτισμό και να πρωτοστατεί στην εμπέδωση της δημοκρατικής νοοτροπίας που χρειάζεται όσο ποτέ η Ελληνική κοινωνία.
Να μην καταφεύγει στις εύκολες λύσεις. Να αγκαλιάζει τα προβλήματα της κοινωνίας (και ένα από αυτά είναι και το μεταναστευτικό) και όχι να διαχωρίζεται από αυτά. Ο τρόπος που συμπεριφέρθηκε στα τελευταίο γεγονότα, η αγωνία της να απαλλαγή από τους μετανάστες, να τους «επαναπροωθήσει» στην κοινωνία, φανερώνει το χάσμα που την χωρίζει από αυτήν.
Το Πανεπιστήμιο όμως, πάνω από όλα, είναι κοινωνικός θεσμός. Η σύνδεση του πανεπιστήμιου με την κοινωνία (όχι μόνο με την οικονομία και την παραγωγή) θα παραμένει πάντα το κύριο ζητούμενο.
Οι λογικές περιχαράκωσης του πανεπιστήμιου στο επιστημονικό του έργο, η αποκοπή του από το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, συνιστούν σήμερα τη βάση παραπέρα ανάπτυξης των συντηρητικών του χαρακτηριστικών. Η ανακοπή αυτής της πορείας είναι πολύ δύσκολη. Έχει πολλούς υποστηρικτές και εκτός πανεπιστημίου. Έχουν ανατραπεί οι συσχετισμοί. Αλλιώς δεν θα συνέβαιναν όσα συμβαίνουν.
Πολιτικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
