Και παραβολικά αφηγήματα για το Μακεδονικό
Από τον Ν. Μαραντζίδη

Κ

Ο Ν. Μαραντζίδης είναι από τους πιο θερμούς υποστηρικτές της συμφωνίας των Πρεσπών.
Την θεωρεί όχι απλώς καλή (όπως η κυβέρνηση) αλλά πολύ σπουδαία.
Είναι επόμενο λοιπόν να αξιοποιείται για την προβολή της κυβερνητικής πολιτικής στο θέμα αυτό και να παίρνει μέρος σε ανάλογες εκδηλώσεις που οργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Και είναι γεγονός πράγματι ότι σε αυτές τις εκδηλώσεις αποτελεί την πιο έντονη και χαρακτηριστική παρουσία για δύο λόγους: και γιατί συνιστά έναν σύμμαχο παράγοντα (οι άλλοι ομιλητές είναι κομματικοί ή προ πολλού μυημένοι) αλλά και γιατί εκφράζεται με τον πλέον φανατικό τρόπο υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών.

Τελευταία προσέφυγε και σε μια παραβολή (μια πλαστή αφήγηση ενός γεγονότος) την οποία χρησιμοποίησε προκειμένου να υποστηρίξει την θέση του για το Μακεδονικό και την οποία όμως ο ίδιος θέλει να την παρουσιάζει σαν πραγματικό γεγονός. Οι παραβολές βέβαια, ως γνωστόν, έχουν βασικά διδακτικό χαρακτήρα, και είμαστε υποχρεωμένοι να τις απαντάμε και σε ένα τέτοιο δεύτερο επίπεδο.

Το επίμαχο λοιπόν περιστατικό συνέβη το 1981 όταν ο Μαραντζίδης ήταν μόλις 15 ετών.
Είχε κατεβεί στην Αθήνα προκειμένου να παρακολουθήσει μια συναυλία.
Στο ταξί που πήρε ο ταξιτζής τον ρωτάει από πού είναι και αυτός του απαντά ότι είναι πρόσφυγας. Επιμένει όμως ο ταξιτζής και ο νεαρός Μαραντζίδης του εξηγεί ότι η οικογένειά του είναι πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη και ήρθαν στην θεσσαλονικη το 1924. Τότε ο ταξιτζής του λέει ότι εφόσον έχουν τόσα πολλά χρόνια στην Θεσσαλονίκη είναι Μακεδόνες και ο 15χρονος Μαραντζίδης του απαντά: Αφού εμείς μετά από 100 χρόνια γίναμε Μακεδόνες αυτοί (οι Σκοπιανοί) μετά από 1500 χρόνια εγκατάστασης στην περιοχή δεν θα καταφέρουν να γίνουν Μακεδόνες;

Πολύ….. βαθυστόχαστος προβληματισμός από τον νεαρό τότε Μαραντζίδη. Μόνο που το 1981 δεν είχε ανοίξει ακόμα το Μακεδονικό, ήταν ανύπαρκτο σαν θέμα, και όλοι ήμασταν ανυποψίαστοι για το τι έμελλε να συμβεί μετά το 1989. Γι αυτό μιλάμε για παραβολή κι όχι για πραγματικό γεγονός. Το όλο περιστατικό είναι ολωσδιόλου κατασκευασμένο. Και βέβαια σε ανύποπτο χρόνο απορίας άξιον πώς ένας 15χρονος νεαρός είχε συγκεκριμένη άποψη για ένα τόσο σύνθετο ζήτημα όπως το Μακεδονικό που ταλανίζει την πολιτική ζωή του τόπου εδώ και τριάντα χρόνια.

Αλλά όπως είπαμε οι παραβολές έχουν βασικά διδακτικό χαρακτήρα, θέλουν να μας διδάξουν κάτι και στην προκειμένη περίπτωση ότι η «εντοπιότητα» κατακτάται με τα χρόνια. Σωστό αυτό (και θα προσθέταμε πάντα εν μέρει). Αλλά δεν πρέπει να συγχέεται με την εθνότητα. Άλλο το ένα κι άλλο το άλλο. Και ο Μαραντζίδης συγχέει αυτά τα δύο. Κι όχι μόνο. Αναφέρεται συχνά σε εσωτερικές διακρίσεις και διαχωρισμούς ειδικά στην Μακεδονία. Και αυτοί όντως υπήρχαν και σε μια πιο αμβλυμμένη διάσταση συνεχίζουν να υπάρχουν. Άλλοι από αυτούς με βάση την προέλευση και άλλοι την γλώσσα, όπως η διάκριση ανάμεσα σε ντόπιους και πρόσφυγες, σε ντόπιους και πόντιους, σε Ελληνόφωνους και Σλαβόφωνους ή Τουρκόφωνους ( παλιότερα), σε ντόπιους και Βλάχους, σε ντόπιους και Θρακιώτες (της ανατολικής Ρωμυλίας) κλπ. κλπ. Και δεν θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα αλλιώς. Όλοι όμως αυτοί οι διαχωρισμοί αφορούσαν μία εθνότητα, την Ελληνική. Το προσδιοριστικό στοιχείο των προσφύγων αυτών ήταν η εθνότητα, ήταν Έλληνες (και αυτό δεν αμφισβητήθηκε ποτέ). Το αν είναι ειδικότερα κάποιος Μακεδόνας είναι θέμα χρόνου, η « εντοπιότητα» υπόκειται σε χρονικούς προσδιορισμούς. Στην Ελλάδα μετά την μικρασιατική καταστροφή (και για πολλά χρόνια μετά) ήταν επόμενο να λειτουργεί η διάκριση ντόπιος- πρόσφυγας. Κανείς πρόσφυγας δεν έλεγε ότι ήταν Αθηναίος ή Σαλονικιός ή Πελοπονήσιος ή Μακεδόνας. Αυτές οι διακρίσεις χρειάστηκαν χρόνια για να αμβλυνθούν και εν μέρει να ξεπερασθούν και να πάρουν και άλλον χαρακτήρα σήμερα καθαρά πολιτισμικό και να προβάλλονται χωρίς κανένα αίσθημα κατωτερότητας και διάκρισης αντίθετα σαν ισχυρά στοιχεία ταυτότητας και παράδοσης. Οι Πόντιοι πλέον αισθάνονται περήφανοι για την καταγωγή τους όπως και οι Βλάχοι και οι Σλαβόφωνοι και οι πρόσφυγες της ανατολικής Θράκης, κι Αρβανίτες κλπ. κλπ.

Ο παραλληλισμός των Έλλήνων προσφύγων με τους Σκοπιανούς είναι ατυχής και ανιστόρητος. Η όλη σύγχυση πιστεύουμε ότι είναι προφανής . Οι Έλληνες πρόσφυγες προκειμένου να αυτό-αποκαλούνται με οποιοδήποτε τοπωνύμιο (ως Μακεδόνες, θεσσαλοί, πελλοπονήσιοι), έπρεπε να διαμείνουν για αρκετό διάστημα σε μια από αυτές τις περιοχές. Αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο τους πρόσφυγες. Και σήμερα ακόμα ένας Μακεδόνας που θα εγκατασταθεί στην Αθήνα δεν θα αυτοαποκαλείται Αθηναίος για μεγάλο διάστημα. Η εντοπιότητα είναι ένα άλλης τάξης πρόβλημα από αυτό της εθνότητας.

Το τι είσαι εθνικά δεν συναρτάται τόσο άμεσα από το χρόνο εγκατάστασης. Τα 1500 χρόνια δεν συνιστούν λόγο αναγνώρισης των Σλάβων-Σκοπιανών ως Μακεδονικό έθνος. Τέτοιου είδους συνηγορίες υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών εκπλήσσουν για την απλοϊκότητά τους. Ξεπερνούν οπωσδήποτε και το ίδιο το πλαίσιο των επιχειρημάτων των εμπνευστών της συμφωνίας οι οποίοι δεν επικαλέσθηκαν ποτέ ως επιχείρημα το πλήρωμα του χρόνου προκειμένου να εκχωρήσουν Μακεδονική εθνότητα και γλώσσα στους βόρειους γείτονες.

Μήλιος Χρήστος

Σχετικά με τον Συγγραφέα

Σχόλια

Kατηγορίες

Ιστορικό